İkinci el binek otomobillerin operasyonel kiralama şirketlerince alımı ve satımı Katma Değer Vergisi uygulamaları açısından dikkat edilmesi gereken bir husustur. Binek otomobilin “company car” yani şirket aracı mı olduğu, otomobili alan ve/veya satanın KDV’yi indirim hakkı bulunan bir şirket mi olduğu yoksa vergi mükellefi bile bulunmayan gerçek kişi mi olduğu uygulanacak olan KDV oranı açısından belirleyici faktördür.

Operasyonel kiralama şirketleri faaliyetleri konusu dışında şirket aracı olarak kullandığı ve ilk alımında KDV’yi indirim konusu yapmadıkları binek otomobillerin satışı hariç tüm binek otomobillerin satışında yüzde 20 KDV oranı uygulaması gereken şirketlerdir.

Yüzde 20 Oranı Nereden Kaynaklanıyor?

3065 Sayılı KDV Kanunu'nun 28. maddesinde “Katma değer vergisi oranı, vergiye tabi her bir işlem için yüzde 10'dur. Cumhurbaşkanı bu oranı, dört katına kadar artırmaya, yüzde 1'e kadar indirmeye, bu oranlar dahilinde muhtelif mal ve hizmetler ile bazı malların perakende safhası için farklı vergi oranları tespit etmeye yetkilidir.”

denilmek suretiyle Katma Değer Vergisi oranlarının belirlenmesinde Cumhurbaşkanı’nın alt ve üst oran belirleme hususundaki yetkisinin çerçevesi çizilmiştir.

7 Temmuz 2023 tarihli 7346 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Katma Değer Vergisi oranları 10 Temmuz 2023 tarihinden itibaren uygulanmak üzere aşağıdaki gibidir;

(1) Mal teslimleri ile hizmet ifalarına uygulanacak katma değer vergisi oranları;

a) Ekli listelerde yer alanlar hariç olmak üzere, vergiye tabi işlemler için, yüzde 20

b) Ekli (I) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için, yüzde 1

c) Ekli (II) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için, yüzde 10

Karara ekli (I) sayılı listenin 9. bendinin parantez içi hükmünde “Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 30/b maddesine göre binek otomobillerinin alımında yüklenilen katma değer vergisini indirim hakkı bulunan mükelleflerin, bu araçları tesliminde bu Kararın 1 inci maddesinin (a) bendinde öngörülen vergi oranı uygulanır.” denilmek suretiyle binek otomobillerin alımında yüklenilen Katma Değer Vergisi’ni indirim hakkı bulunan mükelleflerin, bu araçların tesliminde bu Kararın 1/a maddesinde öngörülen yüzde 20’lik vergi oranına tabi olacağı belirtilmiştir.

Nitekim KDV Uygulama Genel Tebliği'nde belirtildiği üzere Kanunun (30/b) maddesine göre, faaliyetleri; kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması, taksicilik işletmeciliği yapılması veya binek otomobillerinin çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları binek otomobillerinin alışlarında ödenen ve faturalarda ayrıca gösterilen KDV’nin indirim konusu yapılabileceği ifade edilmiştir.

Bu kapsamda, binek otomobillerini yukarıda belirtildiği şekillerde işleten mükellefler bu amaçla kullanılan binek otomobilleri ile ilgili olarak indirim hakkından yararlanabilmektedir. Ancak mükelleflerin işletme amacı dışında iktisap ettikleri binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen KDV’nin indirimi ise mümkün değildir. İndirim konusu yapılamayan bu vergi, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları çerçevesinde işin mahiyetine göre gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilir. Bu uygulama binek otomobili işletmeciliği ile uğraşan mükelleflerin işletme amacı dışında satın aldıkları binek otomobilleri için de geçerlidir.

Operasyonel Kiralama Şirketleri Özel Matrah Uygulamasından Yararlanabilir mi?

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nin “III-C.2.5. İkinci El Motorlu Kara Taşıtı Ticaretiyle İştigal Eden Mükelleflerin Binek Otomobil Alımlarında KDV İndirimi” başlıklı bölümünde

“22/3/2019 tarihli ve 30722 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 21/3/2019 tarihli ve 845 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden mükelleflerce yüzde 18 KDV oranı uygulanarak satın alınan binek otomobillerinin tesliminde KDV oranının yüzde 18 olarak uygulanmasına karar verilmiştir."

Buna göre, söz konusu Kararın yürürlüğe girdiği 22/3/2019 tarihinden itibaren ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden mükelleflerce;

• Yüzde 1 KDV oranı uygulanarak satın alınan binek otomobillerinin tesliminde yüzde 1,
• Yüzde 18 (yüzde 20 yeni oranla) KDV oranı uygulanarak satın alınan binek otomobillerinin tesliminde yüzde 18 (yüzde 20 yeni oranla) KDV oranı uygulanacaktır.”

Açıklamalarına yer verilmiştir.

Bahse konu düzenlemeye göre ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edenler “İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik” kapsamında işletmesi adına yetki belgesi olan tacirler ile esnaf ve sanatkârlar olacaktır. Sadece bu kişilerce alım KDV oranı satım işleminde kullanılabilecektir.

Öte yandan ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükelleflerce, KDV mükellefi olmayanlardan (mükellef olanlardan istisna kapsamında yapılan alımlar dâhil) alınarak vasfında esaslı değişiklik yapılmaksızın satılan ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmazların tesliminde matrah, alış bedeli düşüldükten sonra kalan tutardır.

KDV mükellefi olmayanlardan veya istisna kapsamında KDV ödenmeksizin alınan ikinci el motorlu kara taşıtları ile taşınmazların satışında düzenlenecek faturalarda alış bedeli ile satış bedeli arasındaki fark üzerinden KDV hesaplanır. KDV hesaplanarak alınan ikinci el motorlu kara taşıtları ile taşınmazların teslimlerinde ise özel matrah uygulanmayacağı tabiidir. Buna göre, ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz teslimlerinde özel matrah uygulaması yalnızca ikinci el motorlu kara taşıtı veya taşınmaz ticaretiyle iştigal eden mükellefler tarafından uygulanacaktır.

Operasyonel kiralama şirketlerinin kiralama işlemine tabi tutulan araçlarının KDV Kanunu'nda yer verildiği üzere “faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları araçlar” olması sebebiyle maalesef bahse konu düzenleme kapsamında değildir.

Binek araç tedarikinde sıkıntı yaşanan dönemlerde bahsi geçen düzenleme ile operasyonel kiralama şirketleri satın aldıkları ikinci el binek otomobilleri bu otomobillerin alımında uygulanan katma değer vergisi oranını satışında kullanabilse veya KDV’siz alım yaptığı işlemlerde özel matrah yani alış bedeli düşüldükten sonraki satış bedeli tutarı üzerinden hesaplayabilse bu gerçekten sektördeki araç kiralama maliyetlerini düşürebileceği gibi otomobil alım satımı işlemlerini canlandıracak ve KDV tahsilatını da gerçekleşecek alım satım işlemleri ile daha da artıracaktır.

Operasyonel kiralama şirketlerinin ikinci el otomobilleri KDV mükellefi bulunmayan gerçek kişilerden yüzde 0 KDV ile, şirketlerden ise yüzde 1 KDV ile satın alabileceği ve satmak zorunda kaldığında da yüzde 20 oranı yerine özel matrah veya indirimli oranlarla gerçekleştirmesi için Cumhurbaşkanı Kararı ile Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 28'inci maddesindeki oranlara ilişkin Kararda düzenleme yapılması yeterli olacaktır.