Vergi Denetim Kurulu (VDK), yapmış olduğu analizlerle 2,9 trilyon TL’lik ticaret hacmini mercek altına aldı. 500 bin mükellef incelendi ve 2024 yılına ilişkin 40 bin mükellefe yazılar gön derilerek riskli mükellef statüsüne alındı. Bu da risk düzeyine göre yeni vergi denetimlerinin başlayacağı anlamına geliyor

Vergi Denetim Kurulu kayıt dışı ekonomi ile mücadele kapsamında yapay zekayı da kullanarak yeni bir hamle ile ilk kez uygulanacak “Beyanname Gözetim Çalışması”nı başlatmıştır.

Bu yazımızda 2024 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamelerinin verilmesinden sonra değerlendirilme ye alınacak olan mükelleflerin hangi konu başlıklarının beyanname gözetim programında inceleneceğine ve muhtemelen bu program sonucunda ne olacağına ilişkin özet değerlendirmede bulunacağız.

Beyanname Gözetim Programı

Vergi Denetim Kurulu tarafından Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Eylem Planı (2023-2025) kapsamında yürütülecek olan vergi mükelleflerinin vergisel yükümlülüklerini zamanında yerine getirmesini sağlamak amacıyla ilk kez 2024 hesap dönemine ilişkin verilen Kurumlar Vergisi Beyannamelerinin revizyonu ve analizinin yapılması programıdır.

Hangi Konular Mercek Altında?

Bu program kapsamında mükelleflerin her biri için atanan vergi müfettişleri yapacakları beyanname re vizyonu ve analizi çalışması neticesinde riskli bulunan mükellefleri belirleyeceklerdir. 2024 yılına ilişkin risk analiz çalışmasında aşağıdaki konu başlıkları dikkate alınacaktır.

• Dönem içerisindeki gerek nakit kaynaklı gerek se banka ve finans kurumları aracılığıyla yapılan tahsilatların brüt satış hasılatına intikal ettirilip ettirilmediği
• Dönem içerisinde maliyetlere ithal edilen tutarların doğruluğu
• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 6’ncı maddesine göre bulunacak safi kurum kazancının doğru hesaplanıp hesaplanmadığı
• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 9’uncu maddesinde yer alan zarar mahsubuna ilişkin işlemlerin doğruluğu
• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8 ve 10’uncu maddelerinde yer alan indirimlerin doğruluğu
• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 11’inci maddesinde yer alan ve kurum kazancının tespitinde indirim olarak dikkate alınması mümkün olmayan giderlerin kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınıp alınmadığı,
• Kurumlar Vergisi Kanunu’nundaki örtülü sermaye, trans fer fiyatlandırması ve kontrol edilen yabancı kurum kazancı gibi vergi güvenlik müesseseleri ile ilgili uygulamaların doğruluğu,
• Gerek Kurumlar Vergisi Kanunu gerekse diğer vergi kanunları ile kurumlar vergisi mükelleflerine yönelik getirilen istisna uygulamalarında gerekli şartların sağlanıp sağlanmadığı,
• Kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasına yönelik işlemlerin kontrolü,
• Kurumlar vergisinin hesaplanmasına yönelik işlemlerin kontrolü,
• Vergi Usul Kanunu’nda yer alan değerlemeye ilişkin işlemlerin kontrolü,
• Vergi Usul Kanunu’nda yer alan enflasyon düzeltmesine ilişkin işlemlerin kontrolü, Vergilendirmeye esas teşkil eden diğer hususların kontrolü.

Gözetim Programı Sonucunda ne olacak?

Esasen, vergi daireleri öteden beri riskli mükelleflerin be yanlarında bir vergi incelemesi başlamadan arama yaparak beyanlarını düzeltmelerini isterdi. Bu sefer, mükelleflerin verdikleri beyannamelerdeki bilgiler ve mali tablolar üzerin den risk sorgularının yapılıp biraz da teknolojik altyapı da kullanılarak daha geniş çaplı bir revizyondan bahsedilmektedir.

İnceleme konularına bakacak olursak bazı kalemler ancak mükelleflerin mali defter ve belgelerinin vergi müfettişleri ne sunulması ile denetimin tam bir vergi incelemesi kapsamında yapılması mümkün kalemlerdir. Bu da bir kısım mükellefin tam incelemeye alınması anlamına gelecektir.

Beyanname Gözetim Programına alınan mükelleflere izaha davet kapsamında beyananme düzeltme yazılarının gönderilmesi muhtemeldir. Kanaatimizce, 2024 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannameleri verildikten sonra birçok izaha davet yazısının mükelleflere gönderilerek beyanname üze rinde riskli konuların sorgulamaları başlayacaktır.

İzaha Davet Yazısı Gelirse Ne Yapılacak?

Kendilerine izaha davet yazısı gönderilen mükellefler yazının tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde İzaha Davet Komisyonuna açıklamalarını yapabilecektir.

Mükellefin yaptığı izahın; Komisyonca kabul edilmesi yani vergi ziyaı olmadığının değerlendirilmesi durumun da konu kapanacaktır.

Öte yandan, açıklamanın Komisyonca yeterli bulunmaması halinde alınan karar mükellefe bildirilerek ön tespit tutanağındaki tutarın beyan edilerek ödenmesi gerektiği belirtilir. Bu bildirim üzerine mükellefin, kararın tebliğ tarihten itibaren 30 gün içerisinde hiç verilmemiş olan beyannamesini vermesi veya eksik ya da hatalı beyanını düzeltmesi gerekecektir.

Bu durumda, izaha davet kapsamında beyanname verilmesi ve beyan üzerine tahakkuk edecek vergilerin de ödeme nin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zam mı oranındaki izah zammıyla aynı sürede ödenmesi şartıyla vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden yüzde 20 oranında kesilecektir.

Mükellefler en son aşamada Vergi Usul Kanunu’nun 376’ncı maddesi kapsamında tarh edilen vergi ,cezası ve usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezasının yarısını ihbarnamelerin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili vergi dairesine baş vurarak ödemesi halinde indirim talep edebilecektir.

Sorumlu Vergicilik Adına;

Geldiğimiz noktada kurumların mali finans yöneticileri, mu hasebe sorumluları, mali müşavirleri mevcut mevzuatın karmaşık ve yapboza dönen yapısı karşısında ezilmiş durumdadır. Enflasyon muhasebesi de bu duruma en son noktayı koymuştur. Düşünün ki elektronik beyanname ortamın da sadece bir kurumlar vergisi beyannamesi doldurulması için ekranda otuzdan fazla alt menü kulakçık aç kapa yapıp beyanname bilgi girişinin yapılması gerekmektedir. Bilgi girişlerinin her biri de özenle doldurulması gereken VDK Risk Analiz Merkezi’nde RADAR’a yakalanacak konu başlıklarıdır. Artık kulakçık aç kulakçık kapa derken beyanname ekranında ne doldurduk beyanımızı doğru mu yaptık? Tutarları doğru mu girdik? diye sürekli geri dönüp kontrol yapılması gerekmektedir.

Kıssadan hisse vergi denetimlerinin tabi ki yapılması gereklidir. Beyanname Gözetim Programı yapay zeka yardımı ile kullanılacaktır. Ancak denetime baz oluşturacak mevcut beyanname sistematiği ve mevzuatının kurumlar vergisin den geçici vergi beyan ödeme sürelerine kadar sade ve basit planlanlanması gerekmektedir. Mükellefler ve süreçteki tüm paydaşlar kurumlar vergisi beyannamesi doldurmak için kabus görmemelidir. Sadelik ve basitlik denetim kalitesini de o kadar artıracak, bu da gün be gün kayıt dışılığı azaltacaktır.

Yazımızda yer verilen konularda ek bir husus olursa bizimle her zaman iletişime geçebileceğinizi bilginize sunarım.