Son dönemde internet siteleri aracılığı ile birçok mal hatta otomobil alınıp satılabilmektedir. Esas itibarıyla bu siteler alıcı ile satıcının sanal ortamda bir araya gelmesini sağlamaktadır. Müzayedenin varlığı için fiziki bir mekânın bulunması zorunlu olmadığından, gerekli şartların oluşması halinde sanal ortamdaki açık artırma suretiyle yapılan satışlar da müzayede mahallinde yapılan satışlar kapsamında değerlendirilmektedir.

Bu yazımızda, operasyonel kiralama şirketlerinin aktifinde bulunan ikinci el binek otomobillerin, müzayede yoluyla (online veya /veya firmaların fiziki katılımının olduğu ortamda) satışının KDV yönünden özet değerlendirilmesini sizlerin bilgisine sunmak istedik.

Katma Değer Vergisi Mevzuatına Göre Müzayede Mahalindeki Satışlar

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 8/1. maddesinin (ç) bendinde, müzayede mahallerinde yapılan satışlarda bu satışları yapanların KDV’nin mükellefi olduğu,

– 23/d maddesinde, gümrük depolarında ve müzayede mahallerinde yapılan satışlarda kesin satış bedelinin KDV’nin matrahı olduğu hüküm altına alınmıştır.

Konuya ilişkin olarak KDV Genel Uygulama Tebliği’nin “I-A/1.3. Diğer Faaliyetlerden Doğan Teslim ve Hizmetler” başlıklı bölümünde ise;

“3065 sayılı Kanunun (1/3-d) maddesine göre, müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan satışlar vergiye tabidir. Müzayede yapılan yerin, münhasıran müzayede yapımına tahsis edilmiş olup olmaması durumu değiştirmez. Bu tür satışlarda vergi kesin satış bedeli üzerinden hesaplanır.”

– “I-B/6.1. Müzayede Mahalinde Yapılan Satışlar” başlıklı bölümünde;

“3065 sayılı Kanunun (1/3-d) maddesine göre, cebri icra, izale-i şüyu, ipoteğin paraya çevrilmesi, tasfiye gibi nedenlerle yapılan açık artırma, pazarlık ve diğer şekillerdeki satışlar da dahil olmak üzere, müzayede mahallerinde yapılan her türlü satışlar KDV’ye tabidir. Kanunun istisna ve vergi oranlarına ilişkin hükümleri bu satışlar için de geçerlidir.

Bu satışlarda vergiyi doğuran olay, satışın yapıldığı tarihte vuku bulmaktadır. Verginin mükellefi 3065 sayılı Kanunun (8/ç) maddesine göre, satışları düzenleyen özel veya resmi kişi ve/veya kuruluşlar olup, 3065 sayılı Kanunun (23/d) maddesi hükmüne göre, satılan malın kesin satış bedeli KDV’nin matrahıdır. Ancak izale- i şüyu çerçevesinde yapılan satışlarda alıcının hissedarlardan biri olması halinde hissesi, bu hisse için mülkiyet devri söz konusu olmadığından matrahtan indirilir.

Bu satışlarda giderler dolayısıyla ödenen vergiler, malların kesin satış bedeli üzerinden hesaplanan vergiden indirilemez, ancak müzayedeyi düzenleyenin komisyonu üzerinden hesaplanan KDV’den indirilebilir. Bir komisyon söz konusu değilse, yüklenilen vergiler gider veya maliyet olarak dikkate alınır. …” açıklamalarına yer verilmiştir.

KDV düzenlemeleri çerçevesinde; müzayede yoluyla satılacak malların gerek ihale platformu sahibi firmalar tarafından satın alınmaksızın (sadece satışa aracılık edilmesi) gerekse satın alınarak müzayede mahallinde satışı, KDV Kanunu’nun 1/3-d maddesine göre KDV’ye tabidir. KDV’nin mükellefi de Kanunun 8/1-ç maddesine göre müzayede mahallerinde yapılan satışlarda bu satışları yapan mükelleflerdir.

Konu ile ilgili Özelgeler Ne Diyor?

Özelgeler kısaca şuna işarete ediyor; bir operasyonel kiralama şirketinin mülkiyetindeki ikinci el taşıtların ihale platformlarındaki firmaların aracılığıyla satışa sunulması halinde taşıtların satışına aracılık eden ihale platformu sahibi firmalar tarafından yapılan müzayede mahallinde satış işlemlerinde;

İhale Platformu sahibi şirketin KDV Kanunu’nun 8/1-ç maddesi kapsamında KDV’nin mükellefi olması nedeniyle bu şirketler tarafından taşıtın kesin satış bedeli üzerinden taşıtın tabi olduğu oranda KDV hesaplaması ve hesaplanan KDV’nin 1 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilerek ödenmesi gerekmektedir.

Akabinde ihale yoluyla satılan söz konusu binek otomobiller için operasyonel kiralama şirketi tarafından alıcı adına fatura düzenleneceği ve düzenlenecek bu faturada da kesin satış bedeli üzerinden hesaplanan KDV bilgisi gösterilerek söz konusu satışın müzayede mahallinde yapılan satış olduğu ve satışa ilişkin KDV’nin müzayedeyi düzenleyen tarafından beyan edilip ödeneceğine ilişkin açıklamaya yer verilmesinin uygun olacağı ifade edilmektedir.

Konuya ilişkin Vergi İdaresi görüşlerindeki ortak dil yapılan satışın gerçekleştiği esnada ihaleyi düzenleyen firma tarafından KDV’nin beyan edilip ödenmesi ancak faturanın ise operasyonel kiralama şirketi tarafından faturada not düşülerek KDV hesaplanmadan yapılması şeklindedir.

Kanaatimizce, işlemlerin bu şekilde gerçekleşmesi halinde operasyonel kiralama şirketinin araçlarının satış faturalarında KDV hesaplamamaları onun yerine ilgili KDV’nin ihale platformu sahibi ihaleyi düzenleyen şirketlerce beyan edilerek ödenmesi sebebiyle uygulamada çok alışık olmadığımız ve kayıt düzeni açısından pek tutarlı olmayan bir durum ortaya çıkmaktadır. Diğer bir ifade ile KDV uygulamalarında özel matrah benzeri bir uygulama ile satın alınırken indirim konusu yapılan KDV her daim indirimde kalmaya devam etmektedir.

Bu çerçevede ilgili özelgelerde işaret edilen uygulamanın pratikte çok uygulanabilir olmadığını düşünüyoruz. Nitekim mevcut örnek uygulamalar ve alınan görüşleri değerlendirdiğimizde buradaki kritik husus ihale yoluyla satılmak istenen araçların müzayedeyi gerçekleştiren şirkete satılarak mı yoksa satılmadan mı hareket edilmesidir.

Sorumlu vergicilik anlayışı ile hem KDV uygulamaları hem de Vergi Usul Kanunu belge ve kayıt düzeni açısından en uygun ve risksiz seçeneğin, operasyonel kiralama şirketlerince müzayede yoluyla satılacak araçların müzayede şirketine KDV hesaplanıp fatura düzenlenerek satılması, müzayede şirketince de aktife alınan söz konusu araçların müzayede sonunda ihaleyi kazanan alıcıya satılması şeklinde olacağı görüşündeyiz.

Yazımızda yer verilen konulardaki açıklamalarımız ana hatları ile bilgilendirme amaçlı olup uygulamaya yönelik detaylar için bizimle her zaman iletişime geçebilirsiniz.