1.Genel

13 Eylül 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararı ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar’da (“32 Sayılı Karar”) yapılan değişiklikle Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında yapacakları (i) menkul ve gayrimenkul alım satım sözleşmeleri, (ii) finansal kiralama dâhil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama ve leasing sözleşmeleri, (iii) iş sözleşmeleri, (iv) hizmet sözleşmeleri ve (v) eser sözleşmelerinde, sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması yasaklanmıştır.

Dövizle ödeme yasağı yalnızca burada belirtilen sözleşme türlerine ilişkin olup, bu tür sözleşmeler arasında sayılmayan sözleşmeler (sigorta sözleşmesi gibi) dövizle ödeme yasağı kapsamına girmemektedir.

İlgili değişiklikle ayrıca T.C. Maliye ve Hazine Bakanlığı’nın (“Bakanlık”) bu yasağa ilişkin istisna getirme yetkisi verilmiştir. Bakanlık bu yetkisini 6 Ekim 2018 ve 16 Kasım 2018 tarihlerinde Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara İlişkin Tebliğ’de (2008-32/34) (“Tebliğ”) değişiklik yaparak kullanmış ve bu yasağa ilişkin çeşitli istisnalar getirmiştir.

2. Türkiye’de Yerleşik Kişiler

32 Sayılı Karar ve Tebliğ kapsamında aşağıdaki kişiler dövizle ödeme yasağı bakımından Türkiye’de yerleşik sayılacak olup, bu kişilerin kendi aralarında yaptıkları ve yukarıdaki kapsam dâhiline giren sözleşmeler dövizle ödeme yasağına tabi olacaktır.

• Yurt dışında işçi, serbest meslek ve müstakil iş sahibi Türk vatandaşları dâhil Türkiye’de kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek ve tüzel kişiler; ve
• Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışındaki şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, işlettiği veya yönettiği fonlar, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler.

3. Dövizle Ödeme Yasağının İstisnaları

Bakanlık tarafından getirilen istisnalar uyarınca aşağıda yer alan sözleşmeler, dövizle ödeme yasağı kapsamında değerlendirilmeyecektir ve bu sözleşmelere ilişkin sözleşmede bedeli ve diğer ödeme yükümlülüklerinin TL cinsinden belirlenme zorunluluğu bulunmamaktadır.

3.1 Satış Sözleşmeleri

• Taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan her türlü menkul satış sözleşmeleri;
• Bilişim teknolojileri kapsamında yurt dışında üretilen yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri; ve
• Türkiye Cumhuriyeti Devleti vatandaşı olmayan (“Yabancı Vatandaşlar”) veya dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye’de bulunan şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu veya kontrol veya ortak kontrolüne sahip bulunduğu şirketlerin (“Muaf Kişiler”) alıcı olarak taraf oldukları gayrimenkul satış sözleşmeleri.

3.2 Kira Sözleşmeleri

• Taşıt kiralama sözleşmeleri dışında kalan, her türlü menkul kiralama sözleşmeleri;
• Gümrüksüz satış mağazalarının kiralanmasına ilişkin gayrimenkul kiralama sözleşmeleri;
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan belgeli konaklama tesislerinin işletilmesi amacıyla kiralanmasıyla ilgili gayrimenkul kiralama sözleşmeleri; ve
• Yabancı Vatandaşlar ve Muaf Kişiler’in kiracı olarak taraf oldukları gayrimenkul kiralama sözleşmeleri.

3.3 Eser Sözleşmeleri

Eser sözleşmelerinin döviz cinsinden maliyet içermesi, yani yüklenicinin eser sözleşmesindeki yükümlülüğünü yerine getirmek için döviz cinsinden maliyete katlanması halinde bu sözleşmelere ilişkin bedellerin ve diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenmesi mümkündür.

3.4 İş Sözleşmeleri

• Yurt dışında ifa edilen iş sözleşmeleri;
• Gemi adamlarının taraf oldukları iş sözleşmeleri;
• Yabancı Vatandaşlar ile imzalanacak iş sözleşmeleri;
• Muaf Kişiler’in işveren olarak taraf olduğu iş sözleşmeleri; ve
• Serbest bölgelerde yer alan şirketlerin serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında işveren olarak taraf olduğu iş sözleşmeleri.

3.5 Hizmet Sözleşmeleri

• Yabancı Vatandaşlar ile Muaf Kişilerin hizmet alan olarak taraf olduğu hizmet sözleşmeleri;
• İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri;
• Yurt dışında gerçekleştirilen faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri;
• Türkiye’de başlayıp yurt dışında sonlanan, yurt dışında başlayıp Türkiye’de sonlanan veya yurt dışında başlayıp yurt dışında sonlanan hizmet sözleşmeleri; ve
• Bilişim teknolojileri kapsamında yurt dışında üretilen/ geliştirilen donanım ve yazılımlara ilişkin hizmet sözleşmeleri.

4. Yaptırım

Dövizle ödeme yasağına aykırılık halinde, sözleşmenin her iki tarafına da 2019 yılı için 7.802 – 65.083 TL arasında idari para cezası uygulanabilir.