Değerli Rent a Car okuyucuları, Konu oto veya otomobil olunca sigortanında önemli bir yer tuttuğunu hepiniz takdir edersiniz. Kara taşıt araç sigortası diğer adıyla kasko ve motorlu araç zorunlu mali sorumluluk sigortası diğer adıyla trafik sigortası esas itibari ile genel sigortacılığın gelişiminde önemli bir yere sahiptir. Hayatdışı sektör prim üretiminin 2010 yılsonu itibari ile yüzde 26 kaskodan, yüzde 21 trafik sigorta priminden oluşmaktaydı. 2011 yılının ilk 6 aylık verileri incelendiğinde sektör prim üretiminin yüzde 25 kaskodan, yüzde 20’si trafik priminden oluşmuştur.

Aynı mantıkta artış oranlarını incelersek, Sigorta sektörümüz hayat dışı üretiminde 2010 yılını yüzde 12,6 artışla kapatırken kasko da yüzde 16,7 trafikte yüzde 13 artışla tamamlamıştır. 2011 yılının ilk altı ayında ise hayat dışı sektörel artış yüzde 21,7 olurken, kaskoda yüzde 23.5, trafikde ise yüzde 14 artış ile gerçekleşmiştir. Oto sigortalarının sektörün prim üretimindeki yerinin önemi kadar zarar etmesinde de bir o kadar payı büyüktür. 2010 yılında Türk sigorta sektörü kaskoda – 128.304.075 TL , trafikde -586.668.358 TL teknik zararla kapatmıştır. Bu yılın ilk yarısında kaskoda – 72.566.189 TL, trafikde – 204.511.153 TL zarar gerçekleşmiştir. 1 Kasko ve trafik sigortaları taşıt aracı sahibi olan her kişinin vazgeçilmezi olmaktadır veya olmalıdır. Fakat diğer taraftan sigortalılık oranlarına baktığımızda karşımıza da şöyle bir tablo çıkmaktadır. Türkiyede yaklaşık 14 milyon adet araç trafikte bulunmaktadır. 2010 oto sigortaları poliçe adetlerine baktığımızda 3.857.514 adet kasko poliçesi ile 11.652.461 adet trafik poliçesi olduğunu görüyoruz. Sigortalılık oranı trafik de %83 ler düzeyini yakalamışken kasko da %30 düzeyinde kalmıştır. Buda bize hala zorunlu sigortaların dışında tam anlamıyla sigorta bilincinin oluşup oluşmadığı sorusunu aklımıza getirmektedir. Oysa kasko poliçesinde sigortalılarımıza öyle avantajlar sunulmaktadırki -alt satırlarda bu konuya değineceğim – poliçe yaptırmamak önemli bir kayıp olarak görülmelidir. Türk sigorta sektörünün dünya sigortacılığında yerine baktığımızda hızlıca gelişmekte olduğunu ancak istenilen düzeye henüz tam anlamıyla gelemediğini görmekteyiz. Bu bağlamda rakamları inceleyecek olursak ; Swiss Re’nin 2010 yılı raporuna göre 2009 yılında dünyada 4,1 trilyon dolar prim üretimi olmuştur. Dünya genelinde toplam prim üretiminin yüzde 42’si hayat dışı branştan gelmekte olup primlerin yüzde 86‘sı OECD ülkeleri tarafından üretilmektedir. Kıtalara göre sigorta prim üretiminin dağılımına baktığımızda Kuzey Amerika’nın payı yüzde 40, Avrupa’nın payı yüzde 38, Asya’nın payı ise yüzde 15’dir. Ülke bazında incelediğimizde toplam prim üretiminin yüzde 37’si ABD’de, yüzde 7 si Almanya da, yüzde 6’sı Japonya da, yüzde 6’sı İngileterede ve yüzde 5’inin de Fransa’da gerçekleştirildiğini görmekteyiz. Gelişmekte olan ülkelerin yüzde 14 paya sahip olduğu global sigorta sektöründe Türkiye ise hayatdışı 7 milyar dolar prim üretimi ile toplamda yüzde 0,4 pay almaktadır. Türk sigorta sektöründe hayat dışı prim üretiminin GSMH’ya oranı yüzde 1’dir. Dünya ortalaması ise hayat dışı branşta yüzde 3 düzeyindedir. Aynı rapora göre hayat dışı prim üretiminin GSMH’ya oranı ABD de %4.5, Almanyada %3.8 Fransa da %3.1, İngilterede yüzde 2.9, Japonyada yüzde 2.1, gelişmekte olan ülkelerden Çek Cumhuriyetinde yüzde 2.3, Polonya da yüzde 1.8, Brezilyada yüzde 1.5, Arjantinde yüzde 2.1 olurken, bu durum gelişmekte olan ülkeler açısından büyük bir büyüme potansiyeli taşıdığını ortaya koymaktadır. Türkiyede 2010 yılında hayatdışı branşlarda 11.950 milyon TL (yaklaşık 8 milyar dolar) toplam prim üretimi ve yüzde 12,5 artış ile kişi başı prim üretiminde 90 dolar düzeyine gelmesi ile gelişmiş ülkelere göre henüz başlangıç seviyesinde olduğunu görüyoruz. Dünya ortalaması 255 dolardır.2 Tekrar oto sigortalarına dönecek olursak temel bazı konulara dikkat çekmek isterim. Kasko sigortasında sigorta ettirenin beyanına dayanılarak nitelikleri ve kullanılış tarzı poliçede gösterilmiş olan kara taşıt aracının teferruatıyla birlikte sigortalı veya aracı kullanan kimsenin kasti davranışı dışında oluşan çarpma, çarpılma gibi kazalar ile sigortalı aracın yanması veya çalınmasından kaynaklanan hasarları teminat altına alan bir sigorta türüdür. Bu sigorta ile sigortacı karayolunda kullanılabilen motorlu, motorsuz taşıtlardan, römork veya karavanlar ile iş makinelerinden veya lastik tekerlekli traktörlerden doğan menfaati aşağıdaki tehlikeler dolayısı ile uğrayacağı maddi zararları temin eder. Bu tehlikeler ;

1. Gerek hareket, gerek durma halinde iken sigortalının veya aracı kullananın iradesi dışında araca ani ve dış etkiler sonucu sabit veya hareketli bir cismin çarpması, çarpışması, devrilmesi düşmesi, yuvarlanması gibi kazalar ile üçüncü kişilerin kötü niyet veya muziplikle yaptıkları hareketler sonucu araca gelen zararlar,
2. Aracın yanması
3. Aracın çalınması veya çalınmaya teşebbüs edilmesi sonucu oluşan zararlardır.

Poliçede belirtilmeleri kaydıyla standartının dışında yer alan, sonradan monte edilmiş her türlü ses, iletişim ve görüntü cihazları sigorta kapsamına dahil edilmektedir. Bu cihazların bedellerinin poliçede ayrıca belirtilmeleri gerekmektedir. Günümüzde kasko poliçeleri sadece bu teminatlardan ibaret olarak sunulmamaktadır. Genel Şartlarında da belirtildiği üzere ek sözleşme ile poliçede teminat altına alınabilecek diğer rizikolarda bulunmaktadır. Uygulamada kimi şirketler aşağıda belirtilen teminatların bir kısmını otomatik sağlarken bir kısmını da isteğe bağlı olarak sunabilmektedir.

• Grev, lokavt, kargaşalık ile halk hareketleri ve bunları önlemek ve etkilerini azaltmak üzere yetkili organlar tarafından yapılan müdahaleler sonucunda meydana gelen zararlar,
• Terörist eylemler ile bu eylemlerden doğan sabotajlar nedeniyle meydana gelen zararlar (terörist eylemlerden maksat Terörle Mücadele Kanunu’nda tanımlanan terörist eylemlerdir )
• Deprem veya yanardağ püskürmesi nedeni ile meydana gelen zararlar l Sel ve su baskını ile meydana gelen zararlar l Taşıtta sigara ve benzeri maddelerin teması ile meydana gelen yangın dışındaki zararlar (yangın zaten kasko ana teminatında karşılanmaktadır )
• Yetkili olmayan kişiler tarafından çektirilen araca gelen zararlar ile kurallara uygun olmadan çekilen veya çektirilen araca gelen zararlar.
• Ticari kullanılan araçlar için taşıtın teminata giren zarar sonucunda kullanım ve gelir kaybından doğan zararları da ek primle teminat altına alınabilir. (Sigorta şirketleri bu teminatı belli bir tutara kadar ek primle verebilmektedirler).
• Taşıtın kurallara uygun bir şekilde yasal olarak taşınmasına izin verilen patlayıcı, parlayıcı ve yakıcı maddeler taşıması nedeniyle uğrayacağı zararlar.
• Araç anahtarının ek sözleşmede belirtilen haller sonucunda ele geçirilmesi suretiyle aracın çalınması ve çalınmaya teşebbüsü sonucu meydana gelecek zararlar.
• Ek sözleşmede belirtilen haller sonucunda kaybolan ve çalınan anahtarlar dolayısıyla aracın kilit mekanizmasının değiştirilmesi nedeniyle uğranılan zararlar.
• Taşıtın iddia ve yarışlara katılması sonucu ile bunlara hazırlık denemeleri sırasında meydana gelen zararlar.

Sigorta teminatı yurtiçinde geçerli olup istendiği takdirde yurtdışı kasko teminatı ekprim ödemek koşulu ile ilave edilebilmektedir. Yukarıda bahsedilen teminatlar dışında kesinlikle poliçeye ilave edilemeyecek hallerde bulunmaktadır. Bu konunun özellikle bilinmesinde büyük önem vardır. Bu haller ;

1. Savaş, iç savaş, ihtilal, isyan gibi olaylar ve bunların gerektirdiği askeri hareketler nedeniyle oluşan zararlar,
2. Nükleer riskler nedeniyle oluşan zararlar,
3. Kamu otoritesi tarafından taşıtta yapılan yapılan tasarruflar nedeniyle (çekilme hali hariç ) oluşan zararlar,
4. Taşıtın Karayolları Trafik Kanunu’na göre gerekli sürücü belgesine sahip olmayan kişilerce kullanılması sırasında oluşan zararlar,
5. Uyuşturucu veya Karayolları Trafik Kanunu uyarınca yasaklanan miktardan fazla içki almış kişiler tarafından kullanılması sırasında meydana gelen zararlar,
6. Sigortalının veya fiilerinden sorumlu bulunduğu kimselerin veya birlikte yaşadığı kişiler tarafından kasten verilen zararlar,
7. Yağsızlık, susuzluk, donma, bozukluk, eskime, çürüme, paslanma nedeniyle oluşan zararlar,
8. Sigortalı bir olaydan doğmadıkça taşıtın mekanik, elektrik ve elektronik donanımındaki arızalar,
9. Düzenli ve ruhsatlı sefer yapan gemiler ve trenler dışında kara, deniz, nehir ve havada taşınması sırasında uğrayacağı zararlar,
10. Taşıtın ruhsatında belirtilen taşıma haddinden fazla yük ve yolcu taşıması sırasında meydana gelen zararlar.

Değerli okuyucular, kasko poliçesi sadece bu özellikleri içermez. Bir paket niteliği taşımakta olup çeşitli teminatlar ile zenginleştirilmiştir. Genel olarak sürücü ve yolcular için Ferdi Kaza sigortası, üçüncü şahıslara verebilecekleri zararlara yönelik İhtiyari Mali mesuliyet sigortası, sigortalıya kaza halinde acil yardım ulaştırabilecek asistans teminatı, uyuşmazlık halinde Hukuksal Koruma teminatları da bulunmaktadır. Asistans teminatında aracın kaza yerinden servise kadar çekilmesinden tutun kiralık araç teminine, seyahati tamamlayıcı ulaşım imkanlarının sağlanmasından hastaneye ambulans ile nakledilmesine kadar çok çeşitli imkanlar sunulmaktadır. Ayrıca sıfır kilometre hususi otomobiller için aracın tam hasara uğrayıp kullanılamayacak hale gelmesi durumunda poliçelerde yeni değer klozu devreye girebilmektedir. Bu özel şart ile zarar gören aracın yeni sıfır km olan bedeli karşılanmaktadır. Şirketler arasında küçük uygulama farklılıkları olabileceği için yeni değer klozunun dikkatlice irdelenmesi faydalı olacaktır. Her bir teminat için sizlerle paylaşılması gereken çok husus bulunmaktadır. Diğer konularıda sonraki sayılara bırakarak şimdilik hoşçakalın.

Murat Cem Çağlayan Murat Cem Çağlayan yaklaşık 22 senedir sigorta sektöründe çalışmaktadır. 1989 yılında sektöre Şark Sigorta nakliyat servisinde başlayarak atılmıştır. Sonrasında Türk Nippon Sigorta , Axa Oyak Sigorta da Teknik Müdürlük ve Satış Yöneticiliği görevlerinde bulunmuş. İsviçre Sigorta ve AIG Sigortada Bölge Müdürlüğü, Groupama Sigorta Bölge Koordinatörlüğü yapmıştır. Şuan Chartıs Sigortada araç Kaza Sigortaları Müdürü olarak çalışmasına devam etmektedir. Yurtdışı ve yurt içinde sektörel çeşitli eğitim ve seminerlere katılmıştır. Ürün analizleri, ürün geliştirme, tarife yönetimi, operasyonel verimlilik, acente performans yönetimi, eğitim, belli başlı mesleki ilgi alanlarıdır.” ______________ Kaynakça

1. www.tsrsb.org.tr
2. Swiss Re / Aralık 2010 Raporu