Your browser (Internet Explorer 7 or lower) is out of date. It has known security flaws and may not display all features of this and other websites. Learn how to update your browser.

X

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemindeki Soru İşaretleri ? – Hakan GÜZELOĞLU

Bu yazımızda Darphane ve Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yürütülen ve hala çözüme kavuşturulmamış birçok konu başlığı bulunan Ulusal Taşıt Tanıma Sisteminin operasyonel kiralama şirketleri nezdindeki uygulamalarına dair değerlendirmelerimize yer vermek istedik.

Ulusal  Taşıt  Tanıma  Sistemi  (UTTS)  Uygulama  Genel  Tebliği  Gelir  İdaresi  Başkanlığı  tarafından 5/10/2023 tarihinde yayımlanmıştır. Bu tebliğde akaryakıt istasyonlarından yapılan akaryakıt satışlarında taşıt plaka bilgisinin UTT Sistemi ile yeni nesil akaryakıt pompa ödeme kaydedici cihazlara gönderilmesine ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.

7 Aralık 2024 tarihinde yapılan değişiklik ile UTTS Uygulama Genel Tebliği’nin 6. Maddesi aşağıdaki gibi güncellenmiştir.

“UTTS kapsamında yakıt alan taşıtlara Taşıt Tanıma Birimi takılması zorunluluğu ve uygulama esasları”

MADDE 6- (1) Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dâhil olan ve işte kullanılan taşıtlara 31/1/2025 tarihine kadar, bu tarihten sonra işte kullanılacak taşıtlara ise kullanmaya başlamadan önce TTB takılması zorunluluğu getirilmiş olup, zorunluluğa ilişkin usul ve esaslar aşağıda belirtilmiştir

  1. a) Söz konusu taşıtların yakıt depo girişi üzerine taşıt sahiplerince Darphane tarafından üretilen TTB’ler taktırılacaktır.”

Buna göre, kiralama yoluyla edinilen taşıtlara TTB’lerini taşıt sahiplerinin taktıracağı belirtilmiş olup taşıt sahipliği, Karayolları Trafik Kanunu kapsamında yetkili idarece tescil belgesi verilmiş veya sahiplik veya satış belgesi düzenlenmiş kişi olarak tanımlanmıştır. Bu durumda TTB taktırma sorumluluğu taşıtın maliki kim ise onda olacaktır. Son durum itibarıyla binlerce otomobil ile operasyonel kiralama hizmeti veren operasyonel kiralama şirketlerinin bu cihazları kiraladıkları araçlara taktırmaları gerekeceği sonucu çıkmaktadır.

Yalnız, 7 Aralık 2024 tarihinden öncesinde ise Darphane ve GİB Call Centerları ile yapılan görüşmelerden edinilen geri bildirimlerde ise TTB taktırma sorumluluğuna ilişkin; “Araca alınan yakıtı kim gider olarak gösterecek ise TTB’yi taktırması gereken de o kişidir. Aracın kullanıcısı kimse taşıt sahibi ifadesinden o anlaşılmalıdır” şeklinde geri dönüşler de alınmıştır.

Hal tabi böyle olunca şirketlerin operasyonel kiralama yoluyla kullandığı araçlara TTB’lerini kendilerinin satın aldığı durumlar da meydana gelmiştir. Şimdi bu cihazların satın alınması karşılığında yapılan ödemelerden alınan belgelere kadar bu belgelerin gider yazılmasının vergi kanunları nezdinde kabul görüp görmeyeceği, amortisman ayrılıp ayrılmayacağı sorgulanmaktadır.

Bir de yapılan bu harcamaların nasıl kayıtlara alınacağı; aktifleştirilecek mi, amortisman yoluyla mı gider yazılacağı sorularına yönelik yine 7 Aralık 2024 tarihinde Vergi Usul Kanunu’nun 333 Sayılı Genel Tebliği ekindeki amortisman listesinde yapılan değişiklik ile listeye 3.49.10. satırından sonra gelmek üzere “Plaka tanıma sistemi ve taşıt tanıma sistemi” satırı eklenerek 2 yıl faydalı ömür ve yüzde 50 amortisman oranı belirlenmiştir.

7 Aralık sonrası gerek Gelir İdaresi gerekse Darphanenin geri bildirimlerine göre yapılan UTTS harcamalarının sahiplik çerçevesinde taşıt sahiplerince yapılması ve yapılan harcamaların da amortismana tabi tutularak iki yıl süre içerisinde amortismana tabi tutularak giderleşmesi uygun olacaktır.

Bu sisteme kayıt zorunluluğu son düzenlemelere göre aşağıdaki tarihlere kadar yapılması gerekecektir.

  • Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan ve işte kullanılan taşıtlar (31.01.2025 tarihine kadar)
  • Trafiğe ilk defa kaydedilen sıfır kilometre bireysel taşıtlar (1/07/2025 tarihinden itibaren kayıt ve tescil işlemini takip eden bir ay içerisinde)
  • Akaryakıt dağıtım şirketlerine ait taşıt tanıma sistemlerini kullanan bireysel taşıtlar (30/06/2025 tarihine kadar)

Operasyonel kiralama şirketlerince aktiflerindeki otomobiller için 31.01.2025 tarihine kadar kayıt yapılma süresi bulunmaktadır. Bu tarihe kadar kayıt yapıldıktan sonra 30 Nisan 2025 tarihine kadar montaj işlemleri yapılabilecek ancak Taşıt Tanıma Birimi fiyatları 2025 yılı fiyatları üzerinden gerçekleşecektir.

UTTS Tebliği ile TTB takılma zorunluluğu getirilen araçlar için UTTS kapsamında düzenlenmeyen belgeler, Vergi Usul Kanunu’nun 227’nci maddesi olan “İspat edici kağıtlar “ başlıklı maddesine göre hiç düzenlenmemiş sayılacaktır.

Geldiğimiz noktada, özellikle operasyonel kiralama şirketleri uygulamalarında çok sayıda taşıtı ilgilendiren söz konusu uygulama ile ilgili soru işaretlerinin ivedi olarak kaldırılması gerekmektedir.

Sonuç olarak; 7 Aralık 2024 tarihinde yapılan değişiklik nezdinde TTB Etiketinin taşıt sahibi malik tarafından aktife alınması hatta 2 yılda amorti edilmesinin ve kullanım bedelinin de kiracıya hizmet faturası olarak fatura edilebileceği, otomobil kiralama hizmeti alan kiracıların bu hizmet karşılığı operasyonel kiralama şirketlerinden ilgili hizmet bedeli faturasını talep edebilecekleri, eğer TTB harcamaları kiracı nezdinde gerçekleşti ise operasyonel kiralama sözleşmesi kapsamında bu harcamaların gider olarak dikkate alınmasının mümkün olacağı,

Konu ile ilgili Gelir İdaresi nezdinde aynı finansal kiralama işlemlerinde kiracılara yapılan yansıtma giderlerine ilişkin verilen özelgelere göre hareket edilebileceği düşüncesindeyiz.