Pandemi sonrası 2022 yılını birçok yeni düzenleme eşliğinde geride bıraktık. Dördüncü kurumlar vergisi geçici vergi beyannamesi de kaldırıldığı için 30 Nisan 2023 tarihine kadar sadece 2022 yılının kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi kaldı. Bu yazımızda 2022 yılının kurumlar vergisi beyannamesini vermeden sizlere hem yeniden değerleme ve yapacağı önemli katkılar ile bazı önemli vergisel hatırlatmaları yapmak istedik.

VUK Geçici 32. Madde Kapsamında Yeniden Değerleme Uygulaması

Önceki yazılarımızda hatırlarsanız VUK Geçici 31. Madde kapsamında 2021 Mayıs ayı sonu itibarıyla ilk olarak aktifimizdeki amortismana tabi kıymetler olan araçlarımızı yeniden değerleyip oluşturduğumuz fon tutarları ile kurumlar vergisi avantajından faydalanılmasından bahsetmiştik. Uygulamadan bu sektörde faaliyet gösteren kurumların ekseriyetle faydalandığını gözlemledik.

Geçen sürede zorunlu enflasyon muhasebesi 2023 yılı sonuna ötelendiği için mevcut Geçici 32. Madde uygulaması ile özellikle operasyonel kiralama şirketlerinin yeniden bilançolarında 31.12.2022 tarihine kadar yüzde 2 oranında bir vergileme yükü ile binek otomobillerini güncel değerlerine getirme fırsatı var.

2021 Mayıs hatta Kasım ayından 2022 Aralık ayı sonuna kadar Yİ-ÜFE endeksi o kadar yükseldi ki kabaca 2,5 katı gibi bıraktığımız değerler üzerinden tekrar yeniden değerleme ile aktifteki binek otomobillerin değerleme işlemine tabi tutularak bilançoların pasifinde fon yaratılması mümkün.

Neden bunu söylüyoruz çünkü oluşturulacak değerleme fonu pasifte vergilendirilecek kar yerine geçtiği için özellikle araç satışlarının olduğu dönemde yüzde 23 vergi oranı ile vergilendirme yerine yüzde 2 oranında bir vergi ödenerek karın fon altında muhasebeleştirilerek vergi avantajı sağlanması pek tabi ki kaçırılmayacak bir fırsat.

Ayrıca binek otoların yeni değerleri üzerinden ayrılacak amortismanı da eğer işlemi Aralık 2022 kayıtlarına alıp da ayırırsanız ciddi bir ilave amortisman ayırma şansınız olacak. Özellikle yıl sonunda operasyonel kiralama şirketlerinin bu hususu değerlendirmelerini hatırlatmak isteriz.

Amortismanlar

Bilançosunda yüksek tutarda araç parkı bulunan operasyonel kiralama şirketlerinin yıllık olarak hesaplayarak ayıracağı amortisman giderlerinin yaratacağı gider ve zarar etkisinin bu şirketleri teknik iflas konumuna sokmaması, gerekirse amortisman ayrılmamasına karar verilmesi veyahut ayrılan amortismanların muhasebe politikası değişikliği ile aktifleştirilmesi mümkün olabilmektedir.

Son olarak VUK Geçici 32. Madde’den yararlanan operasyonel kiralama şirketlerinin hem yeniden değerleme etkilerini hem de 26 Ekim 2021 tarihinden itibaren binek otomobiller için faydalı ömrü 10 yılda uygulayabileceklerini hatırlatmak isteriz.

Finansman Gider Kısıtlaması

Yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşmış olan kurumlar vergisi mükelleflerinin, aşan kısımla sınırlı olmak üzere, yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının yüzde 10’luk kısmı, kurum kazancının tespitinde Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak dikkate alınacaktır.

Bu uygulamaya ilişkin geçtiğimiz süre zarfında kurumlar vergisi mükelleflerince düzenlemenin geriye yürütülmemesi gerektiği ve yabancı kaynak tanımının öngörülebilir olmaması argümanları ile vergi idaresine davalar açılmıştır. Bu davalarda şu ana kadar ilk derece mahkemelerinin mükellef lehine de aleyhine de kararları mevcut olup ihtilaflar temyiz aşamasında devam etmektedir. Eğer yüksek tutarda finansman gider kısıtlamasından kaynaklanan kanunen kabul edilmeyen gideriniz varsa 2022 yılı sonu itibarıyla verilecek kurumlar vergisi beyannamesinin ihtirazi kayıtla verilip dava açılması mümkündür.

Örtülü Sermaye Uygulaması

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 12. maddesinde vergi güvenlik müessesesi olan örtülü sermaye uygulaması düzenlenmiştir. Bu düzenleme ile kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılmaktadır.

Uygulamada öz sermaye, kurumun Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit edilmiş hesap dönemi başındaki öz sermayesini ifade etmektedir. Örtülü sermaye kapsamına giren operasyonel kiralama şirketleri varsa bu hesaplamaları yapması gerektiği unutulmamalıdır.

Ortaklardan Yapılan Borçlanmalar

Kurumların ortakları ile arasında ticari teamüllerin dışında kullanılan ve yüksek bakiye veren hesap bakiyeleri varsa bu bakiyelerin kurumlar vergisi açısından adat faiz hesaplaması ile çalışılması gerekmektedir.

Örneğin mevcut alacak borç tutarlarının varlığı halinde bu tutarlara transfer fiyatlandırması açısından emsallerine uygunluk ilkesine göre faiz hesaplanması, bulunan tutar üzerinden katma değer vergisi (KDV) ödenmesi gerekmektedir. Ayrıca Vergi Usul Kanunu düzenlemeleri gereğince de bu tür işlemlerin düzenlenecek faturalara dayandırılması gerekir.

Bu kapsamda, ortak veya ortakla ilişkili kişiden borç veya alacak tutarı bulunan kurumlarca sene sonu atlamadan bakiyelerin tahsilatı yoluna gidilmesi ya da vergisel eleştiri doğurmaması için mevcut borç veya/veya alacak tutarları için ilgili hesaplama unutulmamalıdır.

Otomobil Alımlarına İlişkin Kredi Faiz ve Finansman Giderlerinin Aktifleştirilmesi

Bilançosunda kısa ve uzun vadeli kredileri yüksek oranda olan operasyonel kiralama şirketlerinin bu krediler için dönem içerisinde gelir tablosuna yansıtılan faiz ve kur farkı gider/gelirleri bulunabilmektedir.

163 ve 334 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerine göre yatırımların finansmanında kullanılan kredilere ilişkin faiz giderleri ile lehte ve aleyhte kur farklarının, aktifleştirilen dönemin sonuna kadar oluşan finansman giderlerinin maliyete intikal ettirilmesi ve bu suretle amortismana tabi tutulması gerekmektedir.

Bu kapsamda, 2022 yılında binek otomobil alımları için kullanılan kredilere yönelik sene sonunda oluşacak faiz giderleri, kur farkı gider ve gelirlerinin ilgili otomobillerin maliyetine eklenmek suretiyle aktifleştirilmesi ve sonrasında ayrılacak amortisman hesabında dikkate alınması gerektiğini hatırlatmak isteriz.

Sayım ve Tesellüm Noksanları/Fazlaları

Sene sonunda yapılan fiili sayım sonucu bulunan miktar, muhasebe kayıtlarında yer alan miktardan daha az ise, mevcutlarda (kasa, emtia, sabit kıymetler) sayım noksanlıkları var demektir.

Bu durumda ilk olarak, muhasebe kayıtlarının fiili durumla uyumlaştırılması amacıyla sayım noksanlarının muhasebe kaydı yapılır. Geçici niteliğe sahip “197 Sayım ve Tesellüm Noksanları” hesabına borç, ilgili hesaba alacak kaydedilir.

Kaynağı tespit edilemeyen sayım noksanlıkları, faaliyetin normal icabı haricinde meydana gelen bir sermaye kaybı olarak kabul edildiğinden söz konusu noksanlıkların (kayıpların) vergi kanunları açısından KDV tutarları ile birlikte Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak dikkate alınması gerekmektedir.

Sayım fazlası olması durumundaysa muhasebe kayıtlarını fiili durumla uyumlaştırmak amacıyla gerekli muhasebe kaydı yapılarak geçici niteliğe sahip “397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları” hesabına alacaklı, ilgili hesaba borçlu kayıt yapılır. Sayım fazlalarının nedeninin bulunamaması halinde, söz konusu fazla “679 Diğer Olağan Dışı Gelir ve Karlar” hesabına gelir kaydedilerek, fazlalık dönem karına yansıtılır.

Dönem sonuna geldiğimiz bu günlerde stok sayımı noksanlarının üzerinden KDV hesaplanarak KKEG yapılması KDV tutarının ise 2022 Aralık Ayı KDV Beyanı ile beyan edilmesi ( yapılmadıysa düzeltme yoluyla verilmesi) gerekmektedir. Fazlalıklar var ise gelir kayıtlarına kaydedilmelidir.