2021 yılını da birçok yeni düzenleme eşliğinde geride bıraktık. Önümüzde 2021 yılının kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi kaldı. Onun da 30 Nisan 2022 tarihine kadar verilmesi gerekiyor. Bu yazımızda 2021 yılının kurumlar vergisi beyannamesini vermeden sizlere önemli vergisel hatırlatmaları yapmak ve dönem sonu vergi hesaplamalarınızda önemli gördüklerimizi ana başlıklar halinde sunmak istedik.

KGK’nın Yeni Uygulaması

Yabancı paraların değerlenmesinde, Maliye Bakanlığı’nca ilan edilen kurların esas alınması gerekmektedir. 130 Sıra Numaralı VUK Genel Tebliği ile Maliye Bakanlığı’nca kur tespit ve ilan edilmediği sürece, T.C. Merkez Bankası’nca (TCMB) tespit ve ilan edilen döviz alış kurlarının değerlemede esas alınacağı belirlemesi yapılmıştır.

Bu çerçevede; Maliye Bakanlığı tarafından kur tespit ve ilan edilmiş ise bu kurun, Maliye Bakanlığı tarafından kur tespit ve ilan edilmemiş ise TCMB tarafından belirlenen kurların değerlemede esas alınması gerekmektedir.

Bu sene ilk defa Kamu Gözetimi Kurumu’nun (KGK) duyurusu kapsamında TMS uygulayan banka dışı kurumlar vergisi mükellefleri 31.12.2021 tarihinde belirlenen diğer bir ifade ile 1 Ocak 2022 tarihi için geçerli olan TCMB kurunu dikkate alacaktır. Vergi uygulamalarına ters bir durum olan bu husus şu anlama gelmektedir. Bahse konu TMS’ye tabi işletmeler genel teamül olan 31.12.2021 TCMB kurlarını (30.12.2021’de belirlenen) dikkate almaları gerekirken KGK’nın duyurusu gereği bir gün sonra geçerli olan kuru kullanmaktadır.

Uygulamada öteden beri 31.12.2021 yılı TCMB geçerli kurları dikkate alınmaktadır. Bu sene KGK’nun yaptığı açıklama ile TMS’ye uygun olarak finansal tablolarını açıklayan işletmelerin yabancı para cinsinden olan parasal kalemlerini 31.12.2021’de açıklanan 1 Ocak 2022’de geçerli olan kur ile hazırlayacaklarını açıkladığı için vergi hesaplamalarında da kur farkı düzeltmelerinin doğacağını, bunun da vergi hesaplamalarında ilave /indirim kalemi olarak dikkate alınması gerekeceğini hatırlatmak isteriz.

Finansman Gider Kısıtlaması

Yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşmış olan kurumlar vergisi mükelleflerinin, aşan kısımla sınırlı olmak üzere, yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının yüzde 10’luk kısmı, kurum kazancının tespitinde Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak dikkate alınacaktır.

Örtülü Sermaye Uygulaması

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 12. maddesinde vergi güvenlik müessesesi olan örtülü sermaye uygulaması düzenlenmiştir. Bu düzenleme ile kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılmaktadır.

Uygulamada öz sermaye, kurumun Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit edilmiş hesap dönemi başındaki öz sermayesini ifade etmektedir. Halihazırda örtülü sermaye kapsamına giren operasyonel kiralama şirketlerinin bu hesaplamaları yapması gerekmektedir.

Otomobil Alımlarına İlişkin Kredi Faiz ve Finansman Giderlerinin Aktifleştirilmesi

Bilançosunda kısa ve uzun vadeli kredileri yüksek oranda olan operasyonel kiralama şirketlerinin bu krediler için dönem içerisinde gelir tablosuna yansıtılan faiz ve kur farkı gider/gelirleri bulunabilmektedir.

163 ve 334 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerine göre yatırımların finansmanında kullanılan kredilere ilişkin faiz giderleri ile lehte ve aleyhte kur farklarının, aktifleştirme tarihine kadar olan kısmının maliyete intikal ettirilmesi, aktifleştirildikten sonraki döneme ilişkin olanların ise seçimlik hak olarak doğrudan gider ve gelir yazılması veya maliyete dahil ettirilmek suretiyle amortismana tabi tutulması gerekmektedir.

Bu kapsamda, 2021 yılında binek otomobil alımları için kullanılan kredilere yönelik sene sonunda oluşacak faiz giderleri, kur farkı gider ve gelirlerinin ilgili otomobilin maliyetine eklenmek suretiyle aktifleştirilmesi gerektiğini hatırlatmak isteriz.

Sayım ve Tesellüm Noksanları/Fazlaları

Sene sonunda yapılan fiili sayım sonucu bulunan miktar, muhasebe kayıtlarında yer alan miktardan daha az ise, mevcutlarda (kasa, emtia, sabit kıymetler) sayım noksanlıkları var demektir.

Bu durumda ilk olarak, muhasebe kayıtlarının fiili durumla uyumlaştırılması amacıyla sayım noksanlarının muhasebe kaydı yapılır. Geçici niteliğe sahip “197 Sayım ve Tesellüm Noksanları” hesabına borç, ilgili hesaba alacak kaydedilir.

Kaynağı tespit edilemeyen sayım noksanlıkları, faaliyetin normal icabı haricinde meydana gelen bir sermaye kaybı olarak kabul edildiğinden söz konusu noksanlıkların (kayıpların) vergi kanunları açısından KDV tutarları ile birlikte Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak dikkate alınması gerekmektedir.

Sayım fazlası olması durumundaysa muhasebe kayıtlarını fiili durumla uyumlaştırmak amacıyla gerekli muhasebe kaydı yapılarak geçici niteliğe sahip “397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları” hesabına alacaklı, ilgili hesaba borçlu kayıt yapılır. Sayım fazlalarının nedeninin bulunamaması halinde, söz konusu fazla “679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar” hesabına gelir kaydedilerek, fazlalık dönem karına yansıtılır.

Hesap dönemi kapanışını gerçekleştirdiğimiz bu günlerde stok sayımı noksanlarının KKEG yapılması eğer hesaplanan KDV var ise 2021 Aralık Ayı KDV Beyanı ile beyan edilmesi (yapılmadıysa düzeltme yoluyla verilmesi) gerekmektedir. Fazlalıklar var ise gelir kayıtlarına kaydedilmelidir.

Amortismanlar

Bilançosunda yüksek tutarda araç parkı bulunan operasyonel kiralama şirketlerinin yıllık olarak hesaplayarak ayıracağı amortisman giderlerinin yaratacağı gider ve zarar etkisinin bu şirketleri teknik iflas konumuna sokmaması, gerekirse amortisman ayrılmamasına karar verilmesi veyahut ayrılan amortismanların muhasebe politikası değişikliği ile aktifleştirilmesi mümkün olabilmektedir.

Son olarak 26 Ekim 2021 tarihinden itibaren işletme aktifine kaydedilen binek otomobiller için kurum son geçici ve kurumlar vergisi hesaplamalarında, faydalı ömrü 5 yıl olan binek otomobillerin amortisman oranının 10 yıla isabet eden yüzde 10 olarak uygulanabilecek ve amortisman günlük hesaplanabilecektir.

Ortaklardan Yapılan Borçlanmalar

Kurumların ortakları ile arasında ticari teamüllerin dışında kullanılan ve yüksek bakiye veren hesap bakiyeleri varsa bu bakiyelerin kurumlar vergisi açısından adat faiz hesaplaması ile çalışılması gerekmektedir.

Örneğin mevcut alacak borç tutarlarının varlığı halinde bu tutarlara transfer fiyatlandırması açısından emsallerine uygunluk ilkesine göre faiz hesaplanması, bulunan tutar üzerinden katma değer vergisi KDV ödenmesi gerekmektedir. Ayrıca Vergi Usul Kanunu düzenlemeleri gereğince de bu tür işlemlerin düzenlenecek faturalara dayandırılması gerekir.

Bu kapsamda, ortak veya ortakla ilişkili kişiden borç veya alacak tutarı bulunan kurumlarca sene sonu atlamadan bakiyelerin tahsilatı yoluna gidilmesi ya da vergisel eleştiri doğurmaması için mevcut borç veya/veya alacak tutarları için ilgili hesaplama unutulmamalıdır.

Yazımızda yer verilen konularda ek bir husus olursa bizimle her zaman iletişime geçebileceğinizi bilginize sunarım.