Geride bıraktığımız 2020 yılına damgasını vuran Covid-19 pandemisi, bireylerin sağlığını ve ekonomik refahlarını ciddi olarak etkiledi ve etkilemeye devam ediyor. Bireylerin ulaşım tercihleri de bu etkilenmeye paralel olarak değişti. Ulaşımın her tipinde ve aşamasında, hijyen tedbirleri, çok önemli bir unsur haline geldi.

2020 yılını değerlendirecek olursak, kısa dönem kiralama sektörü açısından zorluklarla geçtiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Pandemi öncesi genel tabloya baktığımızda, ülkemizde günlük araç kiralama sektöründe faaliyet gösteren kurumsal markalar, yıllık ortalamada 35 bin adet araç ile hizmet veriyordu.

Yıllık yaklaşık 2 milyon 800 bin kiralama yapılırken, günlük araç kiralama sektörünün aktif büyüklüğü yaklaşık 4 milyar 375 milyon TL seviyesindeydi. Covid-19 pandemisinin önüne geçmek için Mart 2020’den itibaren uygulanmaya başlanan seyahat kısıtlamaları çerçevesinde havayolu taşımacılığı Nisan – Haziran döneminde neredeyse durma noktasına geldi. Bu dönemde günlük araç kiralama şirketlerinin havalimanı ofisleri doğal olarak çalışamadı. Yüksek sezon olarak tabir ettiğimiz Temmuz – Ağustos döneminde ise geçen seneye göre yaklaşık yüzde 50’lere varan bir daralma söz konusu oldu. Bu daralmanın sebebi olarak büyük ölçüde yabancı müşterilerin pandemiden ötürü ülkemize gelememesi, benzer şekilde yurt içi turizm hareketliliğinin düşmesi ve iş seyahatlerinin azalması sıralanabilir. Şehir ofislerinin ise ağırlıklarının bir miktar arttığını gözlemledik. Değişen tercihler sonucu, şehir içi ulaşımda toplu taşımaya; şehirlerarası yolculuklarda ise uçak, tren ve otobüs taşımacılığına olan talebin belirli bir oranı bireysel ulaşıma kaydı. Bu ise, araç kiralama ve araç paylaşımı sektörleri için pandemi dönemi etkilerini bir miktar azalttı.

Operasyonel araç kiralama sektörü ise 2020 yılının ilk 9 ayında geçen yılsonuna göre yüzde 10,4 küçüldü ve sektörün araç parkı büyüklüğü 249 bin 800 adede geriledi. Sektörümüz bu dönemde 5,6 milyar TL yatırım yaparak yaklaşık 29 bin adet yeni araç satın aldı. Operasyonel araç kiralama sektörü, toplamda 9 milyar TL yatırım, 44 bin adet yeni araç alımı ve yaklaşık 245 bin adetlik araç parkı büyüklüğü ile yılı kapatmıştır.

Tüm bu gelişmeler yaşanırken TOKKDER olarak içinde bulunduğumuz bu zor dönemi, mümkün olan en az zarar ile atlatmak için, sektörümüze özel bazı hususlarda devletimizin desteğini almak adına günlük kiralama ile operasyonel kiralama özelinde girişimlerimizi sürdürdük, sürdürmeye de devam ediyoruz. Bunlardan bazılarında ilerleme kaydederken bazılarının da güzel sonuçlarını almış bulunmaktayız. Sektörümüzün öncelikli konularından olan trafik para cezalarının aracı kullanan kişi adına düzenlenmesi için yıllardır mücadele veriyorduk. 25.12.2020 tarih ve 31345 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanaklarının Düzenlenmesinde, Tahsilinde ve Takibinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik“ ile halihazırda trafik kural ihlali yapan kiralık araçların tescil plakasına – yani aracın sahibi olan araç kiralama şirketine – uygulanan cezai işlemlerin, trafik kural ihlalini yapan aracın ihlal tarihinde kiralandığının Kiralık Araç Bildirim Sistemi (KABİS)’ten tespit edilmesi halinde, artık doğrudan aracın kiracısına uygulanması yönünde düzenlenme hayata geçirilmiş oldu. Yeni yönetmelikle sektörümüz büyük bir yükten kurtulmuş oldu. Ümit ederiz ki, bundan sonraki süreçte araç kiralama sektörü için iki önemli konu olan günlük araç kiralamada “işleten” sıfatının uzun dönem kiralamada olduğu gibi kira süresi boyunca kiracıya/müşteriye devredilmesi ve kiralık araçların kontrat süresi sonunda iade edilmemesi, diğer bir deyişle çalınması durumunda uygulanan cezanın artırılması, bu suçun “emniyeti suistimal” kapsamında değil, “oto hırsızlığı / organize suç / nitelikli dolandırıcılık” kapsamında değerlendirilmesi yönünde düzenlemeler de hayata geçirilir.

Araç kiralama sektörünün bir an önce pandeminin etkilerini bertaraf etmesi ve gelişimini sürdürerek ülkemize sağladığı katma değeri artırması adına birtakım düzenlemelerin yapılması önem taşıyor. 48 ayla sınırlanan operasyonel araç kiralama süresinin uzatılması için gerekli düzenlemenin yapılması, kısa dönem araç kiralama sektörünün en yoğun faaliyet gösterdiği havalimanlarındaki noktaların bu süreçte kiralarının düşürülmesi gibi konularda da ilgili kurumlarla yoğun temas halinde olduğumuzu belirtmeliyim.

Covid –19 salgınının ne zaman sona ererek hayatımızdan çıkacağını bilmemekle beraber salgın sonrası çalışma, seyahat ve ulaşım tercihlerimizin eskisi gibi olmayacağını söylemiştik. Covid–19 salgını ezberlerimizi bozdu. Bireylerin yaşam tarzı, alışkanlıkları, hayata bakışı, hayattan beklentileri değişti. Yeni tüketici davranışları ile yeni iş modelleri hayatımıza girmeye başladı. Temassız hizmetler, hijyen standartları, dijitalleşmenin yaşamımızın her alanına ve tüm kitlelere hızla penetre etmesi, hızlı karar alma ve iş yapış mekanizmalarının devreye alınması, kurumların, bireylerin ve iş ortaklıklarının sürdürülebilirliği, sadece müşteriye değil, müşterinin müşterisine odaklanma konuları gündemimize girdi. Tüm sektörlerin bu yeni modellerle ilgili hazırlıklarını yapmaları gerekiyor.

Bireysel araç ihtiyacı, sahiplik ve kiralamaya olan talebi güçlü tutacaktır. Bu doğrultuda, araç kiralama dünyasının da değişime uyum sağlayacağını, teknoloji kullanımı ve dijitalleşmeye daha da hız vereceğini söyleyebiliriz. Araç kiralama şirketlerinin hijyen kurallarına gösterdiği uyum ve hassasiyetin de etkisiyle, sektörün büyüme çizgisini önümüzdeki dönemde yeniden yukarı çevirerek hak ettiği büyüklüğe geleceğine inanıyorum.

Bu vesileyle hepimizin yeni yılı bir kez daha kutlu olsun; sektörümüz, ülkemiz ve insanlık adına çabalarımızın daha çok meyve vereceği, hep birlikte sağlık, barış, huzur, dirlik, düzen, bolluk, bereket içinde geçireceğimiz güzel bir yıl diliyorum.

Saygı ve sevgilerimle.