Hepimizin bildiği gibi Aralık 2019’da Çin’de başlayan Covid–19 salgını kısa sürede 200’ün üzerinde ülkeye sıçradı. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre vaka sayısı 40 milyona yaklaştı, virüs nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise ne yazık ki 1 milyon 100 bini aştı.

İçinde bulunduğumuz dönemin ekonomik koşulları ticari hayatta birçok zorluğa sebep oluyor. Küresel olarak ya da ülke olarak farklı zamanlarda ekonomik/ finansal krizler yaşadık. Bununla birlikte Covid–19 salgınına bağlı yaşanan kriz tüm dünya ülkeleri için yeni ve oldukça farklı. Daha önce bir benzerini yaşamadığımız bu salgınla mücadelede ülkelerin ve toplumların çok farklı tepkiler verdiğini gözlemliyoruz. Salgın sonrası toparlanmanın da ülkeden ülkeye ciddi farklılıklar göstereceğini söyleyebiliriz.

Bu dönemin yarattığı zorluklardan tüm sektörler gibi elbette araç kiralama sektörü de etkileniyor. Kredi faiz oranlarındaki düşüş ve ekonomimizdeki toparlanmanın da etkisiyle gerek operasyonel araç kiralama gerekse günlük araç kiralama sektörü olarak 2020 yılına oldukça olumlu başlamış ve yine büyüme ivmesinin yakalanacağını öngörmüştük. Ne var ki, yılın ilk yarısında yaşanan yeni araç tedariki sorunu ve bunu takip eden Covid–19 salgını maalesef hedefimizin gerçekleşmesine şu ana kadar imkân vermedi.

2020 Haziran sonu itibarıyla araç parkı büyüklüğü 255 bin 900 adet olan operasyonel araç kiralama sektörünün, araç tedarikinde yaşanan sıkıntı, kredi faiz oranlarının artış eğilimi, aşırı vergi artışı ve TL’nin ABD Doları ve Euro karşısındaki önemli değer kaybı sonucu artan araç maliyetleri nedeniyle, 2020 yılının ikinci yarısında az da olsa bir miktar daha küçüleceğini tahmin ediyorum.

Kısa dönem kiralama sektörü özelinde değerlendirdiğimizde ise 2020 yılı yüksek sezonunda yurt dışından gelen misafir sayısındaki ciddi düşüş, pandemi yüzünden iç ve dış seyahatlerdeki azalmalar gibi nedenler de önceki yılların yüksek sezon iş hacmine ulaşmamızı imkansız kıldı. Covid–19 salgını önlemleri arasında yer alan seyahat engelinin kalkması ve 65 yaş üzerindeki vatandaşlara sokağa çıkma izni verilmesi ile beraber 15-20 günlük araç kiralamalarda yerli müşterilerin talebi sayesinde sektörümüz hareketlilik yaşadı. Bireylerin izole, hijyen standartları yüksek ve kontrollü ulaşım ihtiyacıyla birlikte, şehir içi ulaşımda toplu taşımaya, şehirler arası yolculuklarda ise uçak, tren ve otobüs taşımacılığına olan talebin belirli bir oranının bireysel ulaşıma kaydığını, araç kiralama ve araç paylaşımına olan talebin bir miktar arttığını gözlemliyoruz.

2021 yılı için ise şimdiden öngörüde bulunmak oldukça zor olsa da Covid–19 salgının kontrol altına alınarak hayatımızı bu düzeyde etkilemeyeceğini, ekonomilerin toparlanma sürecine gireceğini, ekonomik aktivitenin hızlanacağını, buna bağlı olarak araç kiralama sektörünün tekrar büyüme sürecine gireceğini düşünüyorum.

Gerek operasyonel araç kiralama gerekse kısa dönem araç kiralama sektörü sunduğu avantaj ve faydalardan ötürü önemli gelişim potansiyeli barındırıyor. Covid–19 salgını ile birlikte sınırlı kaynakların verimli kullanımı her zamankinden daha önemli hale geldi. Bu çerçevede operasyonel kiralama her ölçekten işletmenin araç ihtiyacını karşılaması için en verimli alternatifi sunarken, işletmelere öz kaynaklarını veya kredi limitlerini ana faaliyet alanında değerlendirme imkânı tanıyor.

Salgın sonrasında araç kiralama dünyasının değişen tüketici tercihlerine uyum sağlayacağını, teknoloji kullanımı ve dijitalleşmeye daha da hız vereceğini söyleyebiliriz. Salgın öncesi yaşanmaya başlanan sahiplik yerine kullanım ana akımı sürecek, bireyler ve kurumlar sahiplikten uzaklaşmaya devam ederek ihtiyaçları kadar kullanma imkanı tanıyan modellere, dolayısıyla kiralamaya yönelecektir. Salgının bir sonucu olarak toplu taşımayı tercih etmeyen bireyler de ulaşım ihtiyaçlarını karşılamak için ya özel araçlarını kullanacak ya da araç kiralamayı daha fazla tercih edecektir. Araç kiralama şirketlerinin hijyen kurallarına gösterdiği uyum ve hassasiyetin de etkisiyle sektör büyüme çizgisini önümüzdeki dönemde de sürdürecektir.

Bu dönemde benim aldığım notlarda önemli gelecek stratejileri; Pandemi bizi şu beş konuda iyice pişirdi: (1) İşini, müşteri beklentilerinin de ötesine taşıyacak ölçüde iyi ve aynı zamanda daha düşük maliyetle yapmanın bir yolunu bulacaksın – yoksa hazır pandemi gibi bir bahane de varken yok olup gidersin. (2) Müşteri artık kraldan da öte; her biri için özgün, özel, fark yaratacak, hızlı çözümler üretmek zorundasın. (3) Yeterince büyük değilsen, tek başına hiçbir şeysin; rakiplerinle iş ve güç birliğini geliştir, gerekirse birleş, ortak ol. (4) Özkaynak önemlidir, özkaynak içinde de nakit (sıcak para) daha önemlidir. (5) Yeni dünya düzeni çok hızlı gelecek; alternatif yakıtlı siparişleriniz için hazırlık yapın, bu araçları kiralayacak portföyü de şimdiden oluşturun.

TOKKDER olarak araç kiralama sektörü ile ilgili iletişim ve tanıtım çalışmalarımıza bu dönemde de etkin şekilde devam ediyoruz. Sektörümüzü geniş kitlelere tanıtmak, sektörümüzdeki en güncel gelişmeleri paylaşmak adına aktif olarak kullandığımız sosyal medya hesaplarımızı takip edebilir, her türlü görüş ve önerilerinizi bizlerle paylaşabilirsiniz.

14 Kasım 2020’de camiamızı çok üzen bir kayıp ile sarsıldık. Değerli dostumuz Lider Filo’nun Genel Müdürü Bülent COŞKUNARDA’yı genç yaşında maalesef kaybettik. Merhum Bülent COŞKUNARDA’ya Allah’tan rahmet, ailesine, yakınlarına ve tüm sevenlerine başsağlığı diliyorum.

Son olarak, bu zor günlerde çocuklarımızın eğitimi için canla başla çalışan fedakâr öğretmenlerimizin Öğretmenler Günü’nü en içten dileklerimle kutluyor, Başöğretmenimiz Mustafa Kemal ATATÜRK’ü vefatının 82. yılında saygı, minnet ve özlemle anıyorum.

2021 yılının hepimiz için daha sağlıklı, verimli ve başarılı bir yıl olmasını diliyor, sizleri sevgi ve saygıyla selamlıyorum.