Son dönemde Rekabet Kurulu, Rekabet Kanunu’nu uygulama yolunda önüne çıkan engelleri bertaraf ettiği üç ayrı karara imza atmıştır. Bu kapsamda, yerinde incelemeyi engelleyen Unilever’e, talep edilen belgeleri süresi içinde sağlamayan TEB’e ve geçmiş tarihli bir kararında ihlal olduğu tespit edilen uygulamalara son verip gerekli uyumu sağlamayan Google’a idari para cezaları verilmiştir. Gelin Rekabet Kurulu’nun aldığı bu üç önemli kararı birlikte inceleyelim.

Unilever’e Yerinde İncelemenin Engellenmesi Nedeniyle İdari Para Cezası Verildi

Rekabet Kurulu’nun 07.11.2019 tarihli kararı ile Unilever Sanayi ve Ticaret Türk A.Ş.’ye (“Unilever”), Rekabet Kanunu’nun 16. maddesi uyarınca yerinde incelemenin engellenmesi nedeniyle idari para cezası verilmesine karar vermiştir.

Rekabet Kurulu tarafından, 17.12.2018 tarihinde Unilever’in nihai satış noktalarında rakip ürünlerin satışını engelleyerek Rekabet Kanunu’nun 4. ve 6. maddelerini ihlal edip etmediğinin tespit edilmesi amacıyla ön soruşturma açılmasına karar verilmiştir(1). Bu çerçevede Uniliver’in Genel Müdürlük ve Ankara Bölge Müdürlüğü’nde yerinde inceleme gerçekleştirilmiştir. Unilever Türkiye çalışanlarının e-posta yazışmalarının Office 365 uygulaması kapsamında inceleneceğinin Unilever bilişim yetkilisine bildirilmesi üzerine, Unilever tarafından incelemenin gerçekleştirilebilmesi için global düzeyde bir izin verilmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu kapsamda Unilever Global ile konferans görüşmeleri yapılmış, Rekabet Kurulu’nun meslek personeli tarafından gerçekleştirilen incelemenin Unilever Türkiye kullanıcıları ile sınırlı olacağı konusunda Unilever Global’e bilgi verilmiştir. Meslek personelinin talebine cevaben, söz konusu incelemenin gerçekleştirilebilmesi için tanınacak olan admin yetkisinin global düzeyde verilmesi gerektiği, Türkiye’ye ilişkin verilerin incelenme yetkisinin küresel verilere ilişkin arama yapma yetkisinden ayrılamadığı ve Rekabet Kurumu personelinin bu incelemeyi yapmak için yetkili olmadığı belirtilmiş ve dolayısıyla inceleme yapılamayacağı belirtilmiştir.

Bu sırada yerinde inceleme kapsamında Unilever İstanbul Anadolu Bölge Müdürü, İstanbul Avrupa- Trakya Bölge Müdürü, Batı Bölgeler Müdür Yardımcısı, Antalya Bölge Müdürü ve Ege Bölge Müdürü’nün e-postalarında incelemeler gerçekleştirilmiştir. Unilever’in e-posta sisteminde arama yapılabilmesi için gerekli olan izinlerin alınabilmesi ise, yerinde incelemenin başlamasından 8 saat sonra mümkün olabilmiştir.

Rekabet Kurulu, yerinde incelemenin 40 dakika gibi kısa sayılabilecek bir süre için geciktirilmesinin dahi yerinde incelemenin engellenmesi teşkil edebileceğine ilişkin Danıştay kararına(2) atıfta bulunarak, yerinde incelemenin engellendiği süre zarfında ön araştırma konusu olaya ilişkin delil teşkil edebilecek bilgi ve belgelerin teşebbüs binasından uzaklaştırılması veya yok edilmesi ihtimalinin gerçekleşebileceğini belirtmiş, yerinde incelemelerin doğası gereği teşebbüslere haber verilmeksizin, ansızın, süratli ve kesintisiz biçimde gerçekleştirilmesi gerektiğinin altını çizmiştir. Bu çerçevede Unilever tarafından, bilişim sisteminde 10:10 ve 17:45 saatleri arasında inceleme yapılmasına izin verilmeyerek yerinde incelemenin engellendiği kanaatine ulaşılmıştır.

Rekabet Kanunu’nun 16. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi, yerinde incelemelerin gerçekleştirilmesini güvence altına almak amacıyla, yerinde incelemenin engellenmesi veya zorlaştırılması durumunda teşebbüslere gayri safi gelirlerinin binde beşi oranında hesaplanan idari para cezası verileceğini hüküm altına almaktadır. Bu doğrultuda, yerinde incelemenin engellenmesi nedeniyle Unilever’e gayri safi gelirinin binde beşi oranında idari para cezası verilmesine karar verilmiştir.

Talep Edilen Belgeleri Süresi İçinde Sağlamayan Türk Eczacıları Birliği’ne İdari Para Cezası Verildi

Rekabet Kurulu 07.11.2019 tarihli kararı ile Türk Eczacıları Birliği’ne (“TEB”), talep edilen bilgi ve belgeleri belirlenen süre içerisinde temin etmediğinden bahisle Rekabet Kanunu’nun 16. ve 17. maddeleri uyarınca idari para cezası verilmesine karar vermiştir.

Rekabet Kurulu tarafından, 17.10.2018 tarihinde, Rekabet Kanunu’nun ihlal edilip edilmediğinin tespiti amacıyla TEB ve İstanbul Eczacı Odası hakkında ön araştırma yapılmasına karar verilmiştir(3). Söz konusu ön araştırma kapsamında ise 28.06.2019 tarihinde TEB’den bilgi ve belge talebinde bulunulmuş, talep edilen bilgi ve belgelerin en geç 05.07.2019 tarihi mesai bitimine kadar temin edilmesi gerektiği TEB’e bildirilmiştir. Rekabet Kurulu tarafından talep edilen belgeler bu süre içinde gönderilmemiş ve bahse konu bilgi ve belgeler TEB tarafından 21 günlük bir gecikmenin ardından 26.07.2019 tarihinde gönderilmiştir.

Bilgi ve belgelerin gönderilmesi için son gün olan 05.07.2019 tarihinde, TEB tarafından, Rekabet Kurulu’nun talep ettiği bilgi ve belgelere dair konuların TEB Merkez Heyeti tarafından değerlendirilmesi gerektiği ve 11.07.2019 tarihinde gerçekleştirilecek olan Merkez Heyet toplantısında değerlendirilmesinin ardından gönderileceği bildirilmiştir. Söz konusu bilgi ve belgeler, Rekabet Kanunu’nun 40. maddesinde öngörülen 30 günlük süre sonunda hazırlanan Ön araştırma Raporu’nun Rekabet Kurulu’na sunulmasının ardından gönderilmiştir. Bu nedenle konuya ilişkin inceleme kısmen yapılabilmiş, Ön araştırma Raporu dosya kapsamında elde edilen diğer bilgi ve bulgular ışığında tamamlanmıştır.

Sonuç olarak, TEB’in, talep edilen bilgi ve belgeleri belirlenen süre içerisinde göndermemesi nedeniyle Rekabet Kurulu tarafından TEB’e Rekabet Kanunu’nun 16. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca 2018 yılı gayri safi gelirinin binde biri oranında idari para cezası verilmesine karar verilmiştir. Fakat, hesaplanan idari para cezasının 2019/1 sayılı “4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun 16. Maddesinin 1. Fıkrasında Öngörülen İdari Para Cezası Alt Sınırının 31.12.2019 Tarihine Kadar Geçerli Olmak Üzere Artırılmasına İlişkin Tebliğ” uyarınca, Rekabet Kanunu’nun 16. maddesi kapsamında verilecek para cezalarının alt sınırı olarak belirlenen 26.027 TL’nin altında olduğundan, idari para cezasının alt sınır olarak belirlenen 26.027 TL olması gerektiğine karar verilmiştir.

Aynı zamanda, Rekabet Kanunu’nun 17. maddesinde, istenilen belgelerin belirlenen süre içerisinde verilmemesi halinde teşebbüsler ve teşebbüs birliklerine yıllık gayri safi gelirinin on binde beşi oranında idari para cezası verileceği ve idari para cezasının, istenilen bilgi ve belgelerin verilmesi için belirlenen sürenin dolmasından itibaren geçen her gün için işletileceği düzenlenmiştir. Bu nedenle, TEB’e, bilgi ve belge talebine cevapların sunulması için öngörülen son günü takip eden 06.07.2019 tarihinden söz konusu bilgi ve belgelerin teslim edildiği 26.07.2019 tarihine kadar geçen her gün için 2018 mali yılı gayri safi gelirinin on binde beşi tutarında idari para cezasına verilmesine karar verilmiştir.

Rekabet Kurulu’ndan Google’a Günlük Para Cezası

Rekabet Kurulu; Google Inc, Google International LLC ve Google Reklamcılık ve Pazarlama Ltd. Şti.den oluşan ekonomik bütünlüğün (“Google”), Android işletim sistemi ve mobil uygulama ve hizmetlerin sunumuna ilişkin davranışlarının ve Google ile cihaz üreticileri arasında imzalanan sözleşmelerin rekabeti ihlal edip etmediğinin tespiti amacıyla 09.02.2017 tarihinde soruşturma başlatmıştır.

Yürütülen soruşturma sonucunda, Google’ın cihaz üreticilerine getirdiği yükümlülükleri kullanarak, internet arama hizmeti pazarındaki rakiplerinin ürünlerinin mobil cihazlara yüklenmesine engeller getirdiği ve mobil cihazlarda tek arama hizmeti sağlayıcısı olması koşuluyla mobil cihaz üreticilerine finansal destek sağladığı tespit edilmiş ve Google’a Rekabet Kanunu uyarınca idari para cezası verilmiş, ayrıca Rekabet Kanunu kapsamında ihlal sayılan uygulamalara son verip gerekli uyumu sağlaması için 6 ay süre tanınmıştır.

Rekabet Kurulu’nca Google’a tanınan süre 06.08.2019 tarihinde sona ermiş ve aynı tarihte Google, Rekabet Kurulu’na bir uyum paketi sunarak cihaz üreticileri ile imzaladığı sözleşmelerde yaptığı değişiklikleri Rekabet Kurumu’na sunmuştur. Rekabet Kurulu, 19-38/577-245 sayılı ve 07.11.2019 tarihli kararı ile Google’un uyum paketini incelemiş ve sunulan değişikliklerin soruşturma sonucunda tespit edilen ihlalleri ortadan kaldırmada yetersiz kalacağını tespit etmiştir. Rekabet Kurulu tarafından, Google’a, 07.11.2019 tarihinden itibaren belirtilen yükümlülüklerin yerine getirildiği tarihe kadar geçecek süre boyunca günlük olarak 2018 yılı Türkiye cirosunun on binde beşi oranında idari para cezası uygulanmaya başlanmıştır.

Dipnot
(1) Rekabet Kurulu’nun 17.12.2018 tarihli ve 18-49/768- M sayılı kararı.
(2) Danıştay 13. Dairesi’nin 22.03.2016 tarih ve E: 2011/2660, K: 2016/775 sayılı kararı.
(3) Rekabet Kurulu’nun 17.10.2018 tarihli ve 18-39/629- M sayılı kararı.