Türkiye lastik sektöründe geçtiğimiz seneden beri gerçekleşen yatırımların yanı sıra düzenleyici kamu kurumları tarafından çeşitli düzenlemeler getirilmekte ve lastik ithalatına ilişkin olarak bir dizi önlem alınmaktadır. Nitekim lastik sektörünün bu sene de diğer sektörlere nazaran daha ön planda ve gündemde olacağı, düzenleyici otoritelerin öncelikli odak noktalarından birini teşkil edeceği ve dolayısıyla yeni düzenleme ile önlemlerin hız kesmeden devam edeceği aslında ilk dört ayın değerlendirilmesinden belli oluyor.

Geçtiğimiz Yılın Kısa Bir Özeti

2016 yılı bakımından lastik sektörüne ilişkin düzenlemelerin esasen Ekonomi Bakanlığı tarafından uygulamaya koyulduğunu söylemek hiçte yanlış olmayacaktır. Keza Ekonomi Bakanlığı, yürürlüğe koyduğu üç ana düzenleme ile lastik sektörüne ayarlamalar getirerek yerli endüstriyi koruyucu bir yaklaşımı benimsedi ve ilgili endüstrinin yapısını yeniden şekillendirmeye çalıştı.

Bu çerçevede, getirilen düzenlemelerden ilki, geçtiğimiz Haziran ayında 2016/21 sayılı Tebliğ ile Çin Halk Cumhuriyeti menşeli ağır vasıta ve iş makinesi dış lastiklerine yönelik olarak başlatılan nihai gözden geçirme soruşturmasıydı. Yerli üretici Petlas tarafından ileri sürülen uygulanmakta olan kesin önlemin sona erdirilmesi halinde ilgili ürün hakkında dampingin ve zararın devam edecek olması veya yeniden meydana gelecek olması iddiaları üzerine başlatılan soruşturma halen devam etmekte. Sürece ilişkin kanuni süreler düşünüldüğünde, yakın zamanda sonlanması beklenen bu soruşturmanın sonucu ve bu sonuç çerçevesinde Türkiye ilgili ürünlere ilişkin pazarların nasıl bir gelişme kaydedeceği ise merak konusu…

İkinci gelişme ise, Temmuz 2015’te Çin Tayvanı ve Vietnam menşeli motosiklet iç ve dış lastiklerine yönelik olarak başlatılmış olan nihai gözden geçirme soruşturmasının bir yılın sonunda tamamlanmış olmasıydı. Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen değerlendirmeler neticesinde, yürürlükteki önlemin ortadan kalkması durumunda dampingin ve zararın devam etmesinin veya yeniden meydana gelmesinin muhtemel olduğu belirtildi ve hatta önlemlerin değiştirilerek uygulanmasına karar verildi. Bu kapsamda, motosikletlerde kullanılan iç/dış lastikler bakımından %6 ila %49 arasında değişen oranlarda önlemlerin uygulanmasına başlanıldı.

2016 yılında lastik sektörüne yönelik olarak getirilen diğer bir düzenleme ise yine Ekonomi Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulan İthalat Rejiminde Ek Karar’dır. Getirilen düzenleme ile birlikte bisiklet lastiklerinden endüstriyel lastiklere kadar birçok lastik türüne ilişkin olarak damping vergisinden bağımsız olarak %21,8 oranında ilave gümrük vergisi getirildi. Getirilen ek vergi halihazırda uygulanan gümrük vergisine eklenirken, ek verginin hangi hallerde uygulanıp hangi hallerde uygulanmayacağına ilişkin bilgi de ek kararda düzenlenen diğer hususlardan oldu.

Görüldüğü üzere, 2016 yılında lastik sektörü Türkiye’de düzenleyici otoritelerin özellikle Ekonomi Bakanlığı’nın inceleme konusunu oluşturdu ve diğer sektörlere nazaran oldukça sık bir biçimde gündeme geldi.

2017’nin İlk Çeyreğinde de Lastik Sektörü Gündemden Düşmedi…

Türkiye 2017 yılına olağanüstü hal içerisinde girerken bu kapsamda devlet tarafından da bir dizi düzenlemeler yürürlüğe konmaya devam etti. Bu düzenlemelerden biri de lastik sektörüne ilişkin olurken, 687 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’de getirilen hükümle birlikte kış lastiği kullanım zorunluluğu Karayolları Trafik Kanunu’na eklendi. Getirilen bu düzenlemenin üzerinden çok geçmemişti ki Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından 1 Nisan tarihinde Kış Lastiği Kullanma Zorunluluğu ile İlgili Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ yayımlanarak yürürlüğe girdi. Böylelikle 1 Aralık 2017 tarihinden itibaren tüm Türkiye’de şahsi ticari ya da kiralık olması fark etmeksizin her türlü binek ve yolcu taşıma amacıyla kullanılan minibüs otobüs gibi araçlarda kış lastiği kullanımı zorunlu hale getirilmiş oldu.

Tebliğ ile birlikte 1 Aralık ila 1 Nisan tarihleri arasında 4 aylık süre ile yerli ya da yabancı plaka ayrımı yapılmaksızın bütün araçlar için şehirlerarası karayollarında kış lastiği kullanımı zorunlu hale getirilirken; il sınırları içerisinde ise, kış lastiği kullanımının zorunlu olup olmayacağı valiliklerin takdirine bırakıldı. Ayrıca valilikler tarafından yerel hava koşulları göz önünde bulundurularak alınacak karar ile birlikte kış lastiği kullanım zorunluluğunun il sınırları dahilinde birer ay süreyle uzatılıp kısaltılabileceği konusu da Kanun Hükmünde Kararname’nin ardından Tebliğ’de de yer aldı.

Bu hususlara ek olarak, getirilen önemli düzenlemelerden biri de kış lastiği kullanımının zorunlu olduğu zaman diliminde seyir halindeyken gerekli olduğu taktirde değiştirilmek amacıyla araç üzerinde bulunan stepne veya yedek lastiklerin de kış lastiği olması zorunluluğuydu. Ayrıca zincir kullanımının kış lastiği kullanımının yerine kabul edilmiyor olması da Tebliğ kapsamındaki dikkat çeken bir diğer husus.

Kış lastiği kullanımına ilişkin olarak yetkili kuruluşlar tarafından yapılacak denetimler neticesinde kurallara uymayanlara yönelik olarak tutanak tutulacağı ve Karayolları Trafik Kanunu’nun 65/a maddesi uyarınca aracın işletenine 625 Türk Lirası tutarında idari para cezası uygulanacağı da Tebliğ’de düzenlenerek hüküm altına alındı.

Lastik sektöründe getirilen düzenlemelerin ikincisi ise 6 Nisan tarihinde Ekonomi Bakanlığı tarafından 2017/1 sayılı Tebliğ ile çeşitli lastik tiplerine ilişkin olarak başlatılan korunma önlemi soruşturmasıydı.

Soruşturma kapsamına alınan ürünlerin ithalatında son yıllarda artışın meydana gelmesi ve bu artış sebebiyle yerli üretim dalının ciddi zarar görmesi veya ciddi zarar tehdidine maruz kalması sebebiyle res’en soruşturma başlatıldı ve aynı zamanda soruşturma kapsamında Bakanlık tarafından 200 gün süreyle geçici önlem uygulanmasına da karar verildi. Geçici önlem olarak kilogram başına 0,50 ABD Dolar’lık ek mali yükümlülük kararlaştırılırken; Dünya Ticaret Örgütü Korunma Önlemleri Anlaşması kapsamında gelişmekte olan ülke sınıfında bulunan ülkelere ise bu yükümlülükten muafiyet getirildi. Bahsedilen önlemlerin yürürlüğe girmesi için Bakanlar Kurulu tarafından onay gerekse de Bakanlar Kurulu’ndan bu yönde bir karar henüz çıkmış değil. Bu nedenle Tebliğ’de karar verilen bu önlemlerin uygulanmasına ne zaman başlanacağı sektörde oldukça merak edilen konuların başında gelmekte.

Kış lastiği kullanım zorunluluğu ve korunma önlemi soruşturmasının ardından 2017’nin ilk çeyreğinde lastik sektörüne ilişkin olarak getirilen son düzenleme ise yine Ekonomi Bakanlığı’ndan oldu. Bakanlık tarafından çelik kuşaklı radyal dış lastiklere yönelik olarak getirilen gözetim uygulaması ile söz konusu ürüne ilişkin olarak 3 ABD Doları/Kg birim gümrük kıymeti belirlendi ve ürünün ithalatçılarına gözetim belgesi alma zorunluluğu getirildi.

Özetle…

Oldukça regüle olan lastik sektörü 2016 yılının ardından 2017 yılında da diğer sektörlere nazaran daha fazla düzenlemenin konusunu oluşturdu. Getirilen düzenlemeler hem üreticileri hem de tüketicileri oldukça yakından ilgilendirirken bu düzenlemelerden fayda sağlayacak olanlar ise hiç şüphesiz yerli üreticiler oldu. Yerli üreticilerin getirilen zorunluluk ve korunma önlemlerine verecekleri karşılık ile ithalatçıların bu düzenlemelere karşı verecekleri tepki sektörde merakla beklenen konulardan.