Otomotive Sağlanan Vergisel Teşvikler ve Filo Şirketlerine Etkisi – Özlem Elver KARAÇETİN
Türkiye’de Ar-Ge ve yenilik faaliyeti yürüten şirketler, yürürlükte olan Ar-Ge mevzuatı ve hibe destek programları kapsamında sağlanan vergisel teşvik ve desteklerden yararlanabilmektedir. Söz konusu destek ve teşviklerden, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından sağlanan Ar-Ge merkezine sahip olan, teknoloji geliştirme bölgelerinde konumlanan ve/ veya kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve yenilik projeleri yürüten şirketler faydalanmaktadır.
Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkındaki 5746 sayılı Kanun 2008 yılında yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Kanun ile Ar-Ge indirimi, Gelir Vergisi Stopajı Teşviki ve Sigorta Primi Desteği ve Damga Vergisi Teşviki sağlanır. Ar-Ge indirimi kapsamında, teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve yenilik projelerinde gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamının matrahtan indirimine olanak sağlanır. Gelir Vergisi Stopajı Teşviki ve Sigorta Primi Desteği kapsamında, Kanun kapsamında Ar-Ge indiriminden yararlanılan işlerde çalışan Ar-Ge ve destek personelinin ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi sonrası hesaplanan gelir vergisinin; doktoralı çalışanlar için %90’ı, diğerleri için %80’i tahakkuk eden vergiden indirilerek terkin edilir. Ayrıca söz konusu personelin ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı 31 Aralık 2023 tarihine kadar Hazinece karşılanır.
Damga Vergisi Teşvikinde ise Kanun kapsamındaki her türlü Ar-Ge ve yenilik faaliyetiyle ilgili düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden istisnadır.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Kasım 2015 tarihli istatistiklerine göre Türkiye’de 5746 sayılı Kanun kapsamında kurulan ve halen faaliyette olan 218 adet Ar-Ge merkezi bulunmaktadır. Ar-Ge merkezlerinin sektörel dağılımlarına bakıldığında, 51 adet Ar-Ge merkezi sayısı ile otomotiv yan sanayi sektörü listenin en üstünde yer almaktadır. Ayrıca, otomotiv sektöründe 13 adet, otomotiv tasarımı ve mühendislik sektöründe 2 adet Ar-Ge merkezi faaliyet göstermektedir.
Eylül 2015 itibarı ile Türkiye’de 61 adet Teknoloji Geliştirme Bölgesi kurulmuş olup, bunlardan 48’i faaliyetine devam etmektedir. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyette bulunan firmaların sektörel dağılımına bakıldığında, “yazılım”, “bilgisayar ve iletişim teknolojileri” ağırlıklı sektörleri oluşturmakla birlikte, otomotiv sektöründe faaliyet gösteren firmaların da teknoloji geliştirme bölgelerinde konumlandığı görülmektedir.
TÜBİTAK 1511 – Öncelikli Alanlar Araştirma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı kapsamında otomotiv sektörüne yönelik proje teklif çağrıları yayınlamakta ve bu sektörde öncelikli konulardaki Ar-Ge ve yenilik projelerini geri ödemesiz olarak destekleme yoluna gitmektedir.
Sonuç olarak, otomotiv ve yan sanayiindeki Ar-Ge merkezi sayısı, teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren şirketlerin sayısı ve Ar-Ge ve yenilik projeleri günden güne artış göstermektedir. Sektördeki gelişmeler, sektördeki Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine sağlanan devlet destek ve teşvikleri ile Ar-Ge’deki yeni trendler kuşkuşuz filo sektörü gibi otomotiv ile yakından ilgili diğer sektörler için de yönlendirici, değiştirici bir etkiye sahip olacaktır.