Doberman ırkının belli bir yaştan sonra arka bacaklarından birinde başlayan bir sorun yavaş yavaş tüm uzuvlarına yayılmaya başlar. Sendeler, şuursuz hareketler yapar. Ense köküne baskı uyguladığınızda ise huysuzlanır, hırlamaya başlar. Bunlar Doberman ırkı ile ilgili hemen hepimizin bildiği bir “gerçeğin” ilk göstergeleridir, dobermanın belli bir yaştan sonra beyni büyümeye başlar ama kafatası sabit kalır ve ardından delirir, sahibine dahi saldırır.

Dobermanın belli bir yaşla birlikte hareketlerinin garipleştiğini, kafatasının yakınlarına baskı uyguladığınızda azgınlaştığını görürseniz ve eğer elinizdeki veriler sadece bu kadarsa, daha fazla veriyle de ilgilenmiyorsanız dobermanın beyninin büyüdüğü ve çıldırdığı “efsanesine inanır” hatta her yerde de anlatırsınız. En azından köpeklerden anlıyor gibi görünürsünüz.

Aslında zavallı dobermanın beyni aşırı büyümez, garibimin sadece omurları sıkışır ve uygun beslenmezse uzuvlarını yönetemez hale gelir, tedavi de edilmezse omurlarındaki baskı acı vermeye başlar. Garip hayvanın çıldırdığı falan yok, sadece uzuvlarını kontrol edemiyor ve canı yanıyor. Oysa düzgün beslenseydi, ya da “deliriyor bu” saçmalığı yerine nasıl bir “tedavi uygulasak” denseydi rahatça iyileşebilir hatta hastalık hiç ortaya çıkmazdı. Eksik veri, bilmiş yorumlar basit bir hastalık olan Wobbler Sendromu’nu Doberman Çıldırışı’na çevirebiliyor!

Yeterli inceleme yapmadan az veriden önemli sonuç çıkarma hastalığı tüm dünyada var ve buna benzer komik efsanelerin hepsinin kaynağı da aynı sebeptir. Sadece komik bir efsane olarak kalması önemsizdir, yanlış teşhisler ve bir ırk hakkında tamamen hatalı kanaat doğmasına sebep olması vahim tarafıdır.

Operasyonel leasing konusunda da az veriden çok sonuç çıkarma, ilk görüntüye kanıp bir aşama ötesi incelemeye gerek duymaksızın önemli yargılara varma gibi bir hastalık var. Üstelik operasyonel leasing sektörü dobermandan daha şanssız, çünkü bir değil onlarca bankacı efsanesi altında eziliyor. Birkaç paragrafta bu efsaneleri ve gerçek durumu ele almak mümkün değil ancak birkaç tanesinden bahsetmeye çalışacağım.

Büyük açık pozisyon var, dikkatli olmak lazım abi!
Efendim, sektörün en bilinçsiz yönetilen şirketi bile büyük açık pozisyon riskine zor girer. Aktifte gösterilemeyen sözleşmelerden alacaklar bir yana duran varlıklarda izlenen araçların fiyatları dahi önemli ölçüde kur esnekliğine sahip olduğundan sektörün uzun pozisyona sahip olduğu bile söylenebilir. Kurun 2.30’u geçtiği şu sıralarda elde edilen yüksek ikinci el gelirlerinin kur etkisinin olmadığını söylemek ancak saşık olur. İkinci el bir yana dahi bırakılsa, aşırı hatalı fiyatlama yapılmadığı sürece KDV dahil kira alacakları anapara borçlarını ve hatta çoğunlukla finansman giderlerini de karşılayacak seviyededir.

Filo kiralama sürekli büyüme ihtiyacı içinde, büyüme durursa sorun yaşar!
Bu efsaneyi ilk çıkaran bankacıyla tanışmak isterdim. Belki asli işi filo kiralama olmayan bazı firmaların geçmişte yaptığı bir kısım operasyonlardan mı doğdu bu kanaat bilemiyorum. Sektör sadece büyüdüğü zaman nakit ihtiyacı içindedir. Büyümeyi durdurduğu zaman nakdi nereye koyacağını şaşırır. Bu kadar basit bir gerçek tam tersi yorumla taçlandırılmış.

Yüzlerce ikinci el aracı satamama ihtimali var, bizim hanımın cipini internetten 4 ayda zor sattık yüzlercesi nasıl satılacak?
Doğrudur, sektördeki ikinci el departman yöneticileri de zaten ancak sizin kadar uzman bu konuda! Gerçek: Türkiye’de her yıl 2.5 milyon civarında ikinci el satış işlemi gerçekleşir ve bu satışın en fazla 35-40 bin adedini filo kiralama şirketleri sunmaktadır. Piyasa ne kadar çökebilir ki bu araçlar da satılamasın?
Zaten o kadar sorun yaşanacaksa hep beraber ikinci el dışında başka sorunlarla uğraşıyor olurduk. Sektörün ikinci el departmanları çok güçlü bir ağ üzerinden çalışır ve uzman kadroları vardır.

İkinci el değeri kötüye gidebilir değil mi? Mesela alış fiyatınızın %65’i filan olur değil mi?
Uzun söze gerek yok, dünyanın en büyük krizinin yaşandığı bir dönemde dibe vuran ikinci el fiyatları bir “worst scenario” için gösterge olacaktır. Sektör ikinci el araçlarını o tarihte dahi alış değerinin %71-72 oranlarının üzerinde satmıştır. Son 30 ayın ikinci el fiyatlarından hiç bahsetmeyelim nazar değmesin.

Sektörün işletme sermayesi açığı sıkıntısı var değil mi, nasıl yönetebiliyorsunuz?
Efendim sektörün kısa vadeli borçlarında bir yıllık banka borçlarının gösterilmesine mukabil dönen varlıklarına bir yıl içinde satacağı ikinci el araçlar ile bir yıl içinde tahsil edeceği kiralar görünmemektedir. Lütfen onlar ile birlikte hesaplayınız.

Filo kiralama işinde kapıya gelen anında araba kiralayabiliyor mu?

Tuzak sorunuz için teşekkür ederim. Sektörün çoğu firması ummayacağınız kalitede mali analiz, istihbarat, rating ve kredilendirme departmanlarına sahiptir ve gerektiğinde teminatlandırmak suretiyle araç kiralanır.

Birkaç örnekle operasyonel leasing sektörü hakkındaki bankacı efsanelerinin ne türlerde doğabileceğini anlatmaya çalıştım ama bu yazının amacı bu efsaneleri detayıyla incelemek veyahut eski meslektaşım bankacılara serzenişte bulunmak değil elbette. Zaten iki sayfada bu tür konuların analizini yapmak amacı aşardı. Sektör kendini daha iyi, daha derinlemesine ve daha şeffaf anlatmak için çaba gösteriyor ve buna bankaların da sektörün de ihtiyacı var. Ön yargıların ve inançların kaynağı sorgulanmalı, detaylarıyla incelenmeli ve hayali olanlar ile değil gerçek riskler ve çözümleri üzerine odaklanmalı.

Unutmayın! Güzelim dobermanınızın ensesine bastırdığınızda hırlıyorsa bilin ki beyni büyüdüğü için çıldırmak üzere değil, sadece omurları çok acıyor.

Teknik Not: Wobbler Sendromu sadece doberman değil St.Bernard, boxer, labrador gibi birçok köpek ırkında bulunabilen bir rahatsızlıktır.

İLKAY ERSOY
DERİNDERE FİLO KİRALAMA GENEL MÜDÜRÜ