Anonim Şirket Pay Senetleri Kanun tasarısı 11 Temmuz 2014 tarihinde Plan ve Bütçe Komisyonunda onaylanmış olup, bunu takip eden hafta içinde genel kurula sunulması planlanmaktadır. Akabinde genel kurulda tartışılarak kabul edildiği takdirde kanunlaşacaktır. Bu sayıda, T.B.M.M. adalet komisyonunca 11 Temmuz 2014 tarihinde onaylanan torba yasa tasarısı içinde yer alan ve anonim şirket sahiplerini yakından ilgilendirecek bir konuyu ele aldık. Bu kanun tasarısında halka açık olmayan anonim şirketlerin pay senetlerinin hem hamiline hem nama yazılı olabileceğini öngören mevcut Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) 484. maddesi değiştirilmek suretiyle anonim şirketlerin pay senetlerinin yalnızca nama yazılı olarak düzenlenebileceği belirtilmiştir.  Söz konusu tasarı uyarınca, halka açık olmayan anonim şirketlerin hamiline yazılı pay senetleri bir yıl içerisinde nama yazılı olacak şekilde değiştirilecek, değiştirilmediği takdirde değişiklik yapılana kadar ortakların oy hakkı ve kar payı hakkı gibi ortaklık haklarının kullanımı sekteye uğrayabilecektir. Yine tasarı uyarınca, bu şirketlerin payları nama yazılı olarak düzenlenene kadar ticaret sicil işlemleri yapılmayacaktır. Pay ve Pay Senedi Nedir? Tasarıdaki yeni düzenlemenin daha iyi anlaşılabilmesi için öncelikle pay ve pay senedinin ne olduğunun ve aralarındaki ilişkinin anlaşılmasında fayda vardır. Anonim şirketlerde pay, pay senedi ile değil anonim ortaklığın veya sermaye artırımının tescili ile doğar. Dolayısıyla pay senetleri açıklayıcı niteliktedir. Başka bir deyişle, pay senedi çıkartmak bir zorunluluk olmayıp, isteğe bağlı bir durumdur. Payın senede bağlanmasının tek sonucu, tedavül kolaylığı sağlamasıdır. Yani senede bağlanmış pay ile senede bağlanmamış pay arasında pay sahipliğinden doğan hakların kullanılması açısından bir fark yoktur. Senede bağlanmamış paylar da payın devri, rehini ve üzerinde intifa hakkı kurulması, payın haciz ve paraya çevrilmesi gibi her çeşit işleme konu olabilir. Pay senetleri nama ya da hamiline yazılı şekilde düzenlenebilir. Nama yazılı pay senedi, belli bir kişi adına yazılı olan kıymetli evraktır. Öte yandan hamiline yazılı pay senetleri, senedin metin veya şeklinden hamili kim ise onun hak sahibi sayılacağı anlaşılan pay senetleridir. Bu iki türün farklılık gösterdiği en önemli hususlardan biri devir konusudur. TTK 490/2 gereğince, nama yazılı payların ve pay senetlerinin devri, ciro edilmiş nama yazılı pay senedinin zilyetliğinin devralana geçirilmesiyle yapılabilir. Aynı zamanda bu paylar pay defterine kaydedilir. Bu sayede senet daha kolay ve güvenilir şekilde tedavül edebilir. Hamiline yazılı pay senetlerinin nasıl devredileceği ise TTK madde 489/1’ de düzenlenir. Bu maddeye göre hamiline yazılı pay senetlerinin devri için zilyetliğin geçirilmesi yeterlidir. Devrin şirkete bildirilmesine ya da bir yere kaydedilmesine gerek yoktur. Bu nedenle, hamiline yazılı senetlerin kimde olduğu çoğu zaman bilinmez ve hamiline yazılı senetler ile gerçek anlamda bir anonimlik sağlanır. Dönüştürme İşlemleri Düzenlemenin yürürlüğe girmesi ile, mevcut hamiline yazılı olan pay senetlerinin nama yazılı pay senedine çevrilmesi gerekecektedir. TTK 485’e göre, esas sözleşmede aksi öngörülmemişse, payın türü esas sözleşmenin değiştirilmesiyle gerçekleştirilir. Bu gibi hâllerde yönetim kurulu gerekli kararı alıp derhâl uygulayarak ve bunun esas sözleşmeye yansıtılması girişimini hemen başlatmalıdır. Esas sözleşmeyi değiştirme yetkisi münhasıran genel kurula ait olduğundan, aşağıdaki adımların atılması gerekecektir: Yönetim kurulu tarafından tadil metni hazırlanması ve genel kurulun daveti: Yönetim kurulunun payların dönüştürülmesine ilişkin esas sözleşme tadil metnini hazırlaması gerekir. Genel kurul yönetim kurulu tarafından usulüne uygun olarak.. Genel Kurul: TTK 421’e göre esas sözleşme değişikliklerinde toplantı ve karar nisapları kanunda veya esas sözleşmede aksine hüküm bulunmadığı takdirde, esas sözleşmeyi değiştiren kararlar, şirket sermayesinin en az yarısının temsil edildiği genel kurulda, toplantıda mevcut bulunan oyların çoğunluğu ile alınır. İlk toplantıda öngörülen toplantı nisabı elde edilemediği takdirde, en geç bir ay içinde ikinci bir toplantı yapılabilir. İkinci toplantı için toplantı nisabı, şirket sermayesinin en az üçte birinin toplantıda temsil edilmesidir. Bu nisapları düşüren veya nispî çoğunluğu öngören esas sözleşme hükümleri geçersizdir. Tescil ve ilan: Esas sözleşme değişikliği tescil ve ilana tabii bir husustur. Şirketin yönetim kurulu tescil ve ilana tabii hususları, ticaret siciline tescil ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan ettirir. İnternet sitesi açmak zorunda olan şirketler genel kurul tutanağını internet sitelerinde de ilan eder. Ayrıca, yeni kanun tasarısı uyarınca hamiline yazılı pay senetlerinin nama yazılı hale dönüştürülmesini öngören esas sözleşme değişikliği ülke genelinde yayın yapan bir gazetede en az iki defa yayınlanacaktır. Bu ilanda, hamiline yazılı payların nama yazılı olarak değiştirilmesi için pay sahiplerine 90 günlük başvuru hakkı tanınacaktır. İlanda, bu hakkın kullanılmaması halinde ortaklık haklarının donacağı uyarısı yer alacaktır. Bu ilan bütün pay senetleri dönüştürülene kadar internet sitesinde yayınlanacaktır. Senetlerin teslimi: Bu süre zarfından başvuran hamiline yazılı pay senedi sahipleri ellerindeki hamiline yazılı pay senetlerinin şirkete geri vermesi gerekecek ve şirket tarafından toplanan bu senetlere karşılık nama yazılı pay senetleri verilecektir. Öte yandan, senede bağlanmamış payların senede bağlanmasına karar verilmesi halinde, bu paylar hakkında yalnızca nama yazılı pay senedi düzenlenmesi mümkün olacaktır. Tasarının, dönüştürme işlemlerinin tamamlanması için anonim şirketlere kanunun yasalaşmasını takiben bir yıl süre vermesi beklenmektedir. Dolayısıyla tasarı yasalaşır yasalaşmaz, anonim şirket yönetim kurulunun gerekli hazırlıkları yapmaya başlaması ve genel kurulda esas sözleşme değişikliğinin tasarıda öngörülen süre içerisinde karara bağlanması hassasiyet taşımaktadır. Anonim şirketlerin hamiline pay senetlerini bir yıl içinde nama yazılı pay senetlerine dönüştürmemeleri halinde ortaklık haklarının dondurulması gibi ağır yaptırımlarla karşılaşılacağı unutulmamalıdır. Gündemi fazlasıyla meşgul eden ve birçok tartışmaya konu olan torba yasa tasarısının bu hükmü ile, anonim şirketlerin pay sahiplerinin ve ortaklık yapısındaki değişikliklerin daha rahat takip edilerek, bu devirlerden elde edilen gelirlerin daha sıkı vergilendirilmesi hedeflenmektedir. Kanun tasarısı 11 Temmuz 2014 tarihinde Plan ve Bütçe Komisyonunda onaylanmış olup, bunu takip eden hafta içinde genel kurula sunulması planlanmaktadır. Akabinde genel kurulda tartışılarak kabul edildiği takdirde kanunlaşacaktır.