Halka açık olan şirketlerin avans kar payına ilişkin hükümler Sermaye Piyasası Kanunu altında düzenlenmektedir. Halka açık olmayan şirketlerin avans kar payı dağıtımına ilişkin düzenlemeler ise, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılan ve 9 Ağustos 2012 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan “Kar Payı Avansı Dağıtımı Hakkında Tebliğ” ile belirlenmektedir. Yürürlüğe giren tebliğ ile birlikte halka açık şirketlerde kar payı avans dağıtımındaki yasal engeller kaldırılmıştır.

Türk Ticaret Kanunu Açısından Avans Kar Payı Dağıtımı

Kar Payı Avansı Dağıtım Şartları Nelerdir?

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın Kar Payı Avansı Dağıtımı Hakkında Tebliğ ile aşağıdaki şekilde 2 şart belirlenmiştir;

• Avansın dağıtılacağı hesap döneminde hazırlanacak olan 3,6 veya 9 aylık ara mali tablolarda kar edilmiş olması, ve
• Şirket genel kurulunca kar payı avansı dağıtılmasına ilişkin karar alınmasıdır.

Alınan bu genel kurul kararında;

a. Avansın dağıtımının yapıldığı dönemin sonunda, dağıtılan avans net dönem karını aşıyor ise bir önceki yıla ait bilançoda yer alan serbest yedek akçelerden mahsup edileceği; fazladan ödenmiş kar payı avansının serbest yedek akçeden karşılanamaması halinde ise dağıtılan avansın ortaklar tarafından şirkete iade edileceği, ve

b. İlgili hesap dönemi sonunda şirketin zarar etmesi halinde; varsa bir önceki yıla ait bilançodaki genel kanuni yedek akçeler ile serbest yedek akçelerin öncelikle oluşan zararın mahsubunda kullanılacağı, bu akçelerin oluşan zararı karşılamaması durumunda dağıtılan kar payı avanslarının tamamının ortaklar tarafından şirkete iade edileceği ve bakiye serbest yedek akçe tutarının dağıtılan kar payı avanslarından indirileceği, indirim sonrasında dağıtılan avansın bakiye serbest yedek akçe tutarını aşması halinde aşan kısmın ortaklar tarafından şirkete iade edileceğinin belirtilmesi gerekmektedir.

• Anonim şirketler ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, genel kurulun bu yönde karar alabilmesi için sermayenin en az dörtte birini karşılayan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin toplantıda hazır olması, bu nisabın toplantı boyunca korunması ve hazır bulunanların oy çokluğu ile kar payı avansının dağıtılması için oy kullanmış olması gerekmektedir. Limited şirketlerde ise toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğunun avansın dağıtılması yönünde oy kullanması gerekmektedir.

Kar Payı Avansı Dağıtabilecek Şirketler Hangileridir?

• Sermaye Piyasası Kanununa tabi olmayan anonim şirketler
• Limited şirketler
• Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler

Kar Payı Avansı Tutarı Nasıl Hesaplanır?

Dağıtılacak kâr payı avansı; varsa geçmiş yıllara ilişkin tüm zararların, vergi, fon ve mali karşılıkların, kanunlara ve sözleşmeye göre ayrılması gereken yedek akçelerin, varsa imtiyazlı pay sahipleri, intifa senedi sahipleri ve kâra katılan diğer kimseler için ayrılacak tutarların, oluşan ara dönem kârından indirilmesi suretiyle hesaplanır. Ödenecek kâr payı avansı, bu şekilde hesaplanacak tutarın yarısından fazlasını aşamaz.

Aynı hesap dönemi içinde, birbirini takip eden ara dönemlerde şirketin kâr etmesi halinde dağıtılacak kâr payı avansı tutarı önceki ara dönem veya dönemlerde ödenmiş olan kâr payı avansı tutarlarının da indirilmesiyle hesaplanır. Ödenecek kâr payı avansı, bu şekilde hesaplanan tutarın yarısını geçemez.

Kar Payı Avans Ödemelerinde Uyulacak Kurallar Nelerdir?

• Kâr payı avansı, dağıtım tarihleri itibarıyla ortaklara payları oranında ödenir.
• Kâr payı avansı, kârdan imtiyazlı paylara imtiyaz dikkate alınmadan ödenir. İntifa senedi sahiplerine, ortak olmayan yönetim organı üyelerine ve ortaklar dışında kâra katılan diğer kimselere kâr payı avansı ödenemez.
• Ortakların sermaye taahhüt borçları dışında şirkete borçlu olmaları halinde söz konusu borç ortağa ödenecek kâr payı avansından mahsup edilir.
• Bir hesap döneminde kâr payı avansı dağıtan ve ardından sermaye artırımı gerçekleştiren şirket, aynı hesap döneminde tekrar kâr payı avansı dağıtmak istediğinde aşağıda belirtilen esaslara uyar;

a) Sermaye artırımı sonrasında yapılacak kâr payı avansı ödemesinde, yeni ortaklara öncelik verilir,

b) Söz konusu öncelik, eski ve yeni ortakların dönem içerisinde her pay için aldıkları toplam kâr payı avans tutarları eşitleninceye kadar devam eder, ve

c) Eski ve yeni ortakların hesap dönemi içerisinde her pay için aldıkları toplam kâr payı avans tutarları eşitlendikten sonra, kalan kâr payı avansı tutarı veya bir sonraki ara hesap döneminde ödenecek kâr payı avansı tutarı mevcut ortaklara payları nispetinde ödenir.