İçinde bulunduğumuz 2021 yılının son çeyreğine girdiğimiz bu dönemde Covid-19 salgını, insanların sağlığını, ekonomik refahlarını, tüketim alışkanlıklarını, yaşam biçimlerini, bakış açılarını ve daha birçok unsuru etkilemeye devam ediyor. Bununla birlikte insanlık, ilk zamanlardaki bocalamanın ardından bu süreci nasıl yöneteceğine dair daha rasyonel ve planlı düşünmeye de başladı.

Pandemi sürecinin uzaması ve kapanmalar ülkemizde dış turizmi olumsuz etkilediyse de, uzun bir aradan sonra geçirdiğimiz ilk kısıtlamasız bayram tatili, kısa dönem araç kiralama sektöründe önemli bir hareketlilik yarattı. 2020’de uzun kapanma dönemleri nedeniyle 2019’a göre yüzde 50 küçülen sektörümüzde, şimdi yaşanan hareketle 2020 yılına göre yüzde 50 büyüme söz konusu. Bayram haftası araç kiralama talebinde yüzde 20’lere varan oranda artış yaşadık. Bayram öncesinde her 100 araçtan 70’i kiradayken, bu rakam tatil döneminde 85-90’lara kadar çıktı. Antalya, İzmir, Bodrum, Dalaman ve Trabzon gibi merkezlerde bu oranın yüzde 90’ları aştığını gözlemledik. Özellikle C segmentindeki araçlara yoğun talep oluştu, sahil bölgelerinde zaman zaman taleplerin tamamını karşılayamadık. Bunun nedeni geçen yıl daralan pazarla birlikte sektörün araç sayısının azalması. Firmaların bu zorlu finansman ve salgın koşullarında araç parklarını hemen büyütmesi oldukça zor. Yoğunluğun olduğu dönemlerde ne yazık ki sahtecilik de artıyor. Tüketicileri, sayıları önemli derecede artan sahte araç kiralama sitelerine karşı dikkatli olmaları, araç kiralama yaptıkları internet sitelerini kontrol etmeden işlem gerçekleştirmemeleri konularında uyarıyoruz.

Pandeminin devam etmesi ve yarı iletkenlerdeki tedarik sıkıntısından kaynaklı araç bulunurluğunda yaşanan genel daralma ile birlikte operasyonel araç kiralama sektöründe 2021 yılının ilk çeyreğinde yaşanan daralmanın, yılın ikinci çeyreğinde de bir nebze sürdüğünü TOKKDER Operasyonel Kiralama Sektör Raporu verilerinde görüyoruz. İşletmeler pandeminin ekonomi üzerinde yarattığı olumsuzluklara bağlı olarak araç parklarını artırmama veya bir miktar daraltma yönüne gidebiliyor. Yeni oluşan taleplerinde erteleme eğilimi ortaya çıkabiliyor. Operasyonel araç kiralama sektörü de ağırlıklı olarak ticaret yapan kurum ve şirketlere yönelik çalışan bir sektör. Dolayısıyla yavaşlayan ticaretle birlikte daralan bir pazar görmenin kimseyi şaşırtmaması gerek. Operasyonel kiralama sektörü olarak araç parkımız, 2021 yılının ilk yarısında geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 4,5 oranında daraldı. Geçen yılın ilk yarısı sonunda 256 bin adet olan parkımız bu yılın ilk yarısında 244 bin adet olarak kaydedildi. 2021 yılının ilk çeyreği sonunda ise sektörümüzün araç sayısı 254 bin adetlerdeydi. Yılın ilk çeyreğinde yüzde 3,5 olan daralma, ikinci çeyreğinde benzer şekilde yüzde 3,7 olarak gerçekleşti.

Bununla birlikte, sektörün toplam araç sayısı yerine müşterideki araç sayısına baktığımızda sektördeki küçülmenin yavaşladığı ve yerini daha stabil seyre bıraktığını söyleyebiliriz. Operasyonel araç kiralama sektörünün müşterideki araç sayısı 2021 yılının ilk çeyreğinde 225 bin adet seviyesindeyken, 2021 yılının ilk yarısı sonunda 223 bin adede düştü. Yılın ilk çeyreğine göre müşterideki araç sayısında yüzde 1’in altında bir daralma yaşandı.

TOKKDER Operasyonel Kiralama Sektör Raporu’nun çarpıcı verilerinden bir tanesi de sektörün filosundaki hafif ticari araçların payının artması oldu. Filodaki hafif ticari araçların payı 2018 yılı sonunda yüzde 2,9 seviyesindeyken 2021 yılının ilk yarısı sonunda bu rakam yüzde 4,6 seviyesine yükseldi.

Bilindiği üzere, Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde Mayıs 2021’de yapılan değişiklik ile araç kiralama kuruluşlarını yakından ilgilendiren K2 türü yetki belgesine ilişkin önemli bir düzenleme hayata geçirilmiş, K2 yetki belgesi için sağlanması gereken en az bir (1) birim taşıt hesabında finansal kiralama veya uzun süreli kiralama sözleşmesi yoluyla temin edilen taşıtların da dikkate alınacağı düzenlenmişti. Bu düzenlemenin de etkisiyle, hafif ticari araç kiralamaya olan talebin önemli ölçüde artacağını düşünüyorum. Hafif ticari araçlar operasyonel araç kiralama sektörünün gelişiminde çok önemli rol oynayacaktır.

Yukarıda da işaret ettiğim gibi Covid–19 salgını ezberlerimizi bozdu. Bireylerin yaşam tarzı, alışkanlıkları, hayata bakışı, hayattan beklentileri değişti. Bireylerin beklenti ve davranışlarındaki değişime bağlı olarak işletmelerin de kendi faaliyet alanlarında nelerin değişeceğini öngörmesi ve bu değişimi iyi yönetmek için gerekli adımları atması gerekiyor. Bütün bu gelişmeler, iş dünyasına da eskisinden farklı bir anlayışın ve iş yapma modelinin egemen olacağını gösteriyor. Elbette sektörümüze de daha önce düşün(e)mediğimiz yeni fırsatlar sunuyor. Tek yapmamız gereken, beyinlerimizin içindeki toprağı yeni kuşağın ekipmanlarıyla kazıp, içindeki bu yeni fırsat cevherlerini ortaya çıkarmak.

Sizin, sevdiklerinizin ve toplumun sağlığı için Covid-19 aşılarınızı tamamlamayı ihmal etmeyin. Gerek sektörümüzün gerekse ülkemizin sağlık bütünlüğü ve korunması için gerekli aksiyonları almamız şart. Umarım Covid-19 pandemisi, etkilerini tamamen geride bıraktığımız bir süreç halini alır.

Pandemiyle iki yıla yaklaşan mücadelemiz sürerken, bu yaz ülkemiz için çok zor başka sınavlara da sahne oldu. Orman yangınları ve sel felaketleriyle başa çıkmak zorunda kaldık. Yangınların kontrol altına alınması için canla başla çalışan gerek kamu kuruluşları gerekse bireylere gönülden teşekkür etmek istiyorum. Bizler de fiziki, maddi ve manevi tüm desteğimizi seferber ettik. Bundan sonrası için de görünen ve görünmeyen tüm yaraların sarılarak, bizlere emanet olan doğa ve canlıların hür ve sağlıklı yaşamlar sürmesini temenni ederken, kaybettiğimiz vatandaşlarımıza da Allah’tan rahmet dilerim.

Yeni eğitim-öğretim dönemi geldi, hayırlı uğurlu olsun. Tüm öğrencilerimize, öğretmenlerimize ve sektör çalışanlarına, verimli, başarılı ve sağlıklı bir eğitim- öğretim yılı diliyorum.

Son olarak, “Ne Mutlu Türküm Diyene” ifadesi ile bu toprakları yurt edinmiş bütün insanları kucaklayan bir millet kavramını bizlere öğreten Mustafa Kemal ATATÜRK’ün önderliğinde kurulmuş olan Cumhuriyetimizin 98. yılını kutluyor, bu toprakların kazanılması için canını ortaya koyan başta Ulu Önder ATATÜRK ve silah arkadaşları olmak üzere, tüm şehit ve gazilerimizi saygı ve özlemle anıyoruz.

Sevgi ve saygılarımla.